Wat is aandrangincontinentie: urineverlies door overactieve blaas

Hoe werkt onze blaas?

Om te weten hoe ons lichaam spontaan urine begint te verliezen, is het belangrijk om te begrijpen hoe onze blaas juist werkt. De blaas is namelijk de plaats in het lichaam waar urine wordt opgeslagen en bevindt zich onderaan in de buik achter het schaambeen. De urine komt de blaas binnen via de urineleiders die verbonden zijn met de nieren. De blaas rekt uit naarmate de hoeveelheid urine het lichaam produceert. In theorie kan de menselijke blaas ongeveer 1500 ml urine opslaan, maar in de praktijk zal de blaas echter nooit voller dan 800 ml worden. Bij een inhoud van ongeveer 200 ml zal je lichaam al de eerste signalen geven om te gaan plassen.

• Lees ook - Incontinentie bij mannen: De prostaat en ongewenst urineverlies
• Lees ook - Wat is ontlastingsincontinentie en wat is de oplossing?
• Lees ook - De oorzaken en oplossingen voor zwangerschapsincontinentie
• Lees ook - Wat is reflexincontinentie of neurogene incontinentie?
• Lees ook - Wat zijn de oorzaken van overloopincontinentie
• Lees ook - Soorten incontinentie: voor elk type een oplossing
• Lees ook - Wat zijn de oorzaken van stress-incontinentie
• Lees ook - Alles wat u moet weten over functionele incontinentie
• Lees ook - Incontinentie na prostaatoperatie

Wanneer de blaasinhoud groter wordt, zal de blaas uitzetten waardoor de gevoelszenuwen in de blaas een signaal naar de hersenen sturen. Hierdoor krijg je het gevoel dat je naar het toilet moet gaan. Hoe voller de blaas geraakt, hoe sterker het signaal wordt. Wanneer het signaal te sterk wordt, zal het lichaam het heft in eigen handen nemen en automatisch beginnen met het ledigen van de blaas. Normaal gezien zal je om de drie à vier uur naar het toilet gaan. 

Om ervoor te zorgen dat de blaas niet spontaan leegloopt, is er een sluitspier aanwezig. Deze spier zorgt ervoor dat de plasbuis wordt afgesloten en zal bij het ontspannen ervoor zorgen dat de urine het lichaam kan verlaten.      

In theorie kan de menselijke blaas ongeveer 1500 ml urine opslaan, maar in de praktijk zal de blaas echter nooit voller dan 800 ml worden.

Wat is aandrangincontinentie?

Bij aandrangincontinentie of urge-incontinentie voel je plotseling de drang om te plassen. Je kan je plas niet meer ophouden en moet meteen dringend naar het toilet. Vaak is de tijd om naar het toilet te gaan ook te kort met alle vervelende gevolgen van dien. Deze vorm van incontinentie komt voor bij ongeveer 10% van alle vrouwen boven de 65, maar ook jongere vrouwen en mannen krijgen last van deze vorm van urineverlies. 

Klachten (symptomen) bij aandrangincontinentie

Deze vorm van incontinentie kan je herkennen aan de plotse sterke drang om naar het toilet te gaan. Vaak zal je ook merken dat je je plas niet kunt ophouden en meteen naar het toilet moet gaan. De aandrang tot plassen wordt ook vaak veroorzaakt door contact met water of koude. Verder moet je heel vaak naar het toilet gaan zowel overdag als ’s nachts en verlies je al urine voordat je op het toilet zit. 

Overactieve blaas 

Een overactieve of prikkelbare blaas gaat vaak hand in hand met aandrangincontinentie. Wanneer je vaker dan acht keer per dag en twee keer per nacht naar het toilet moet gaan, kan het zijn dat je last hebt van een overactieve blaas. Verder kan je zelf niet meer bepalen wanneer en hoe vaak je naar het toilet wilt gaan. De veelvuldige toiletbezoeken brengen echter niet altijd ongewild urineverlies met zich mee.  

Oorzaken aandrangincontinentie

Er bestaat geen eenduidige oorzaak voor aandrangincontinentie. Een overactieve blaas kan vaak wel zorgen voor ongewenst urineverlies terwijl bij het ouder worden ook het aantal klachten over incontinentie stijgen. 

Enkele andere factoren die het risico op urineverlies vergroten:

• leeftijd: het aantal klachten over urineverlies stijgt met de leeftijd
• het drinken van cafeïnehoudende dranken en alcohol
• irritatie van de blaas (bijvoorbeeld een blaasontsteking)
• het gebruik van bepaalde medicijnen 
• bij angst om urine te verliezen
• bij hersenaandoeningen zoals dementie of een beroerte

Behandeling aandrangincontinentie 

Er zijn verschillende oplossingen voor aandrangincontinentie. Zo kan het gebruik van incontinentiemateriaal zoals incontinentieverband en absorberend ondergoed helpen om de urine op te slorpen en vervelende geurtjes tegen te gaan. Incontinentiemateriaal maakt natuurlijk geen komaf met de klachten, maar helpt je wel om je normale activiteiten verder te zetten zonder een onzeker gevoel.   

Blaastraining 

De vaakst voorkomende behandeling voor aandrangincontinentie is een simpele blaastraining. Hierbij probeer je de blaas te trainen om meer urine op te slaan zonder dat je naar het toilet moet gaan. Het beoogde resultaat is dat je meer controle over je blaas krijgt en minder dan acht keer per dag naar het toilet moet gaan. Je traint je blaas door het plassen proberen uit te stellen. Je houdt dus het best bij hoe vaak en op welke tijdstippen je normaal naar het toilet gaat. Hiervoor kan je gebruik maken van een plasdagboekje. 

Hierna maak je een vast schema met momenten waarop je naar het toilet mag gaan. Wanneer je toch de drang krijgt om te plassen probeer je deze te onderdrukken. In het begin kan het nuttig zijn om toch op het toilet te gaan zitten om ongelukjes te vermijden. Wanneer je wat meer vertrouwen hebt in je blaas, kan je een stoel naast het toilet plaatsen waarop je de blaas kunt trainen. 

Verder kan het helpen om afleiding te zoeken en te ontspannen. Dit kan je doen door middel van ademhalingsoefeningen. Hierbij tel je rustig tot tien terwijl rustig door de neus inademt en door de mond uitademt. Het lichtjes aanspannen en vervolgens ontspannen van de bekkenbodemspieren kan je ook helpen bij het ophouden van de urine. 

Als het bovenstaande allemaal vlot verloopt, kan je proberen om het uitstellen van het plassen te verlengen met 10 tot 30 minuten. Dit doe je totdat er ongeveer 3 à 4 uur tussen de toiletbezoeken zit. Een fysiotherapeut kan je ook altijd begeleiden bij de training en eventueel andere oefeningen voorschrijven. 

Wanneer je wat meer vertrouwen hebt in je blaas, kan je een stoel naast het toilet plaatsen waarop je de blaas kunt trainen. 

Andere behandelingen

Wanneer blaastraining onvoldoende verbetering met zich meebrengt, kan een afspraak met de huisarts een goede volgende stap zijn. Bepaalde medicijnen kunnen namelijk helpen met het ontspannen van de blaaswand waardoor je minder vaak naar het toilet moet gaan. De huisarts zal kijken of het medicijn geschikt is en met jou de voor- en nadelen van het geneesmiddel bespreken. In andere gevallen kan een operatie ook een oplossing bieden.    

Algemene adviezen 

Verder zorg je het best voor een normaal drink- en plaspatroon. Zo zorg je ervoor dat:

• je voldoende (1,5 tot 2 liter) blijft drinken. 
• je de tijd neemt om naar het toilet te gaan.
• je de urine rustig laat lopen zonder te persen.
• je de bekkenbodem ontspant tijdens het toiletbezoek.