Alopecia areata: behandeling, oorzaken en symptomen

Alopecia areata is een veel voorkomende auto-immuunziekte die vaak leidt tot onvoorspelbaar haarverlies.

In de meeste gevallen valt het haar uit in kleine stukjes ter grootte van een kwart. Voor de meeste mensen is de haaruitval niet meer dan een paar patches, hoewel het in sommige gevallen extremer kan zijn.

Soms kan het leiden tot volledig verlies van haar op de hoofdhuid (alopecia totalis) of, in extreme gevallen, het hele lichaam (alopecia universalis).

De aandoening kan iedereen treffen, ongeacht leeftijd en geslacht, hoewel de meeste gevallen zich voor de leeftijd van 30 jaar voordoen.

In dit artikel kijken we naar de oorzaken en symptomen van alopecia areata, de diagnose en mogelijke behandelingen.

Snelle feiten over alopecia areata

Hier zijn enkele belangrijke punten over alopecia areata. Meer details en ondersteunende informatie vindt u in het hoofdartikel.

• Eén op de vijf mensen met alopecia areata heeft ook een familielid dat de aandoening heeft meegemaakt.
• Alopecia areata ontwikkelt zich vaak plotseling, in de loop van slechts enkele dagen.
• Er is weinig wetenschappelijk bewijs dat alopecia areata wordt veroorzaakt door stress.
• Mensen met alopecia areata die slechts enkele plekken van haaruitval hebben, ervaren vaak een spontaan, volledig herstel, zonder dat behandeling nodig is.
• Er is geen genezing voor alopecia areata.

Behandeling

Er is momenteel geen genezing voor alopecia areata, hoewel er enkele vormen van behandeling zijn die door artsen kunnen worden voorgesteld om het haar sneller te laten hergroeien.

De meest voorkomende vorm van alopecia areata behandeling is het gebruik van corticosteroïden, krachtige ontstekingsremmende middelen die het immuunsysteem kunnen onderdrukken. Deze worden meestal toegediend door middel van lokale injecties, lokale zalftoepassing, of oraal.

Andere medicijnen die kunnen worden voorgeschreven die ofwel de haargroei bevorderen of het immuunsysteem beïnvloeden zijn Minoxidil, Anthralin, SADBE en DPCP. Hoewel sommige van deze kunnen helpen met de hergroei van het haar, kunnen ze niet voorkomen dat de vorming van nieuwe kale plekken.

Het gebruik van fotochemotherapie wordt ondersteund door enkele studies en biedt een potentieel alternatief voor patiënten die niet in staat of bereid zijn om systemische of invasieve therapieën te gebruiken.

Naast het esthetische aspect biedt het haar een zekere mate van bescherming tegen de elementen. Mensen met alopecia areata die de beschermende kwaliteiten van het haar missen, kunnen dat wensen:

• Draag zonnebrandcrème bij blootstelling aan de zon.
• Draag een wikkelbril om de ogen te beschermen tegen de zon en tegen vuil waar de wenkbrauwen en wimpers zich normaal gesproken tegen zouden verdedigen.
• Gebruik hoofddeksels zoals hoeden, pruiken en sjaals om het hoofd te beschermen tegen de zon of om het warm te houden.
• Gebruik zalf in de neus om de membranen vochtig te houden en te beschermen tegen organismen die normaal gesproken door neusvleugelhaar worden ingesloten.

Alopecia areata maakt mensen niet direct ziek en is ook niet besmettelijk. Het kan echter moeilijk zijn om zich emotioneel aan te passen. Voor veel mensen is alopecia areata een traumatische aandoening die een behandeling rechtvaardigt die zowel het emotionele aspect van haaruitval als het haarverlies zelf aanpakt.

Ondersteuningsgroepen en consulting zijn beschikbaar voor mensen om hun gedachten en gevoelens te delen en om veelvoorkomende psychologische reacties op de aandoening te bespreken.

Alopecia areata is door sommigen vergeleken met vitiligo, een auto-immuunhuidziekte waarbij het lichaam melanine-producerende cellen aanvalt, wat leidt tot witte vlekken. Onderzoek suggereert dat deze twee aandoeningen een gelijkaardige pathogenese kunnen delen, met gelijkaardige types van immuuncellen en cytokines die de ziekten en gemeenschappelijke genetische risicofactoren aandrijven.

Als zodanig kan elke nieuwe ontwikkeling in de behandeling of preventie van een van beide ziekten gevolgen hebben voor de andere.

Er zijn een handvol gedocumenteerde gevallen waarin de behandeling van alopecia areata met behulp van difteriegevoelige (DCP), een contactsensibilisator, heeft geleid tot de ontwikkeling van vitiligo.

Voorlopig onderzoek bij dieren heeft aangetoond dat quercetine, een natuurlijk voorkomend bioflavonoïde dat voorkomt in fruit en groenten, kan beschermen tegen de ontwikkeling van alopecia areata en bestaande haaruitval effectief kan behandelen.

Verder onderzoek is nodig, inclusief klinisch onderzoek bij mensen, voordat quercetine kan worden beschouwd als een behandeling voor alopecia areata.

Bij de eerste vaststelling van kale plekken zal je dokter je aanraden om even af te wachten. Vaak groeien de haren terug na enkele maanden. Is dit niet het geval dan zijn er  enkele mogelijkheden, maar het resultaat daarvan wisselt van persoon tot persoon en helpt dus niet bij iedereen. Tot nu toe is nog van geen enkele therapie het effect bewezen. De aandoening kan daardoor ook een erg zware mentale last zijn, omdat de kale plekken maanden of soms zelfs jaren zichtbaar zijn. Deze aandoening zorgt voor haaruitval bij vrouwen en bij mannen. 

Oorzaken

De aandoening treedt op wanneer witte bloedcellen de cellen in de haarfollikels aanvallen, waardoor deze krimpen en de haarproductie drastisch wordt vertraagd. Het is niet bekend wat er precies de oorzaak van is dat het immuunsysteem van het lichaam zich op deze manier op de haarfollikels richt.

Hoewel wetenschappers niet zeker weten waarom deze veranderingen zich voordoen, lijkt het erop dat de genetica erbij betrokken is, aangezien alopecia areata eerder voorkomt bij een persoon die een nauw familielid met de ziekte heeft. Een op de vijf mensen met de ziekte heeft een familielid dat ook alopecia areata heeft ontwikkeld.

Uit ander onderzoek is gebleken dat veel mensen met een familiegeschiedenis van alopecia areata ook een persoonlijke of familiegeschiedenis hebben van andere auto-immuunziekten, zoals atopie, een aandoening die wordt gekenmerkt door een neiging tot hyperallergie, schildklierontsteking en vitiligo.

Ondanks wat veel mensen denken, is er zeer weinig wetenschappelijk bewijs om de opvatting te ondersteunen dat alopecia areata wordt veroorzaakt door stress. Extreme gevallen van stress zouden de aandoening kunnen uitlokken, maar het meest recente onderzoek wijst in de richting van een genetische oorzaak.

Remedies voor thuisgebruik

Aangezien conventionele behandelingen voor alopecia uiterst beperkt zijn, zijn studies die de natuurlijke behandelingen voor alopecia ondersteunen nog dunner op de grond.

Er zijn mensen die aanraden om uien- of knoflooksap, gekoelde groene thee, amandelolie, rozemarijnolie, honing of kokosmelk in de hoofdhuid te wrijven. Hoewel geen van deze mensen waarschijnlijk schade zal aanrichten, wordt hun effectiviteit ook niet ondersteund door onderzoek.

Sommige mensen wenden zich tot alternatieve behandelingsmethoden zoals acupunctuur en aromatherapie, hoewel er weinig of geen bewijs is om deze behandelingen te ondersteunen.

Symptomen

Het meest prominente symptoom van alopecia areata is fragmentarisch haarverlies. Muntstukjes van haar beginnen uit te vallen, voornamelijk van de hoofdhuid. Elke plaats van haargroei kan echter worden beïnvloed, met inbegrip van de baard en wimpers.

Het haarverlies kan plotseling optreden en zich in een paar dagen of een paar weken ontwikkelen. Er kan jeuk of een branderig gevoel in het gebied ontstaan voor het haarverlies. De haarfollikels worden niet vernietigd en dus kan het haar opnieuw groeien als de ontsteking van de follikels afneemt. Mensen die slechts enkele plekken van haaruitval ervaren, hebben vaak een spontaan, volledig herstel zonder enige vorm van behandeling.

Ongeveer 30 procent van de mensen die alopecia areata ontwikkelen, vinden dat hun aandoening ofwel uitgebreider wordt ofwel een continue cyclus van haaruitval en hergroei wordt.

Ongeveer de helft van de patiënten herstelt binnen 1 jaar van alopecia areata, maar velen zullen meer dan één episode meemaken. Ongeveer 10 procent van de mensen zal alopecia totalis of alopecia universalis ontwikkelen.

Alopecia areata kan ook de vingernagels en teennagels aantasten, en soms zijn deze veranderingen het eerste teken dat de aandoening zich ontwikkelt. Er zijn een aantal kleine veranderingen die kunnen optreden aan de nagels:

• er verschijnen puntige deuken
• er verschijnen witte vlekken en lijnen
• De nagels worden ruw
• nagels verliezen hun glans
• De nagels worden dun en gespleten

Aanvullende klinische verschijnselen zijn onder andere:

• Uitroepteken haren: Dit komt voor als er weinig korte haren zijn die aan de onderkant smaller worden en in of rond de randen van kale plekken groeien.
• Kadaverharen: Dit is waar de haren breken voordat ze het huidoppervlak bereiken.
• Witte haren: Dit kan groeien in gebieden die getroffen zijn door haaruitval.

Diagnose

Artsen zijn meestal in staat om alopecia areata vrij gemakkelijk te diagnosticeren door de symptomen te onderzoeken. Ze kunnen kijken naar de mate van haaruitval en de haren van de getroffen gebieden onder een microscoop onderzoeken.

Als de arts na een eerste klinisch onderzoek geen diagnose kan stellen, kan hij een huidbiopsie uitvoeren. Als ze andere auto-immuunziekten moeten uitsluiten, kunnen ze een bloedonderzoek uitvoeren.

Omdat de symptomen van alopecia areata zo onderscheidend zijn, is het stellen van een diagnose meestal snel en eenvoudig.