Bèta-caroteen (pro-vitamine A)

Bronnen voor Bèta-caroteen

De stof Bèta-caroteen komt voor in groene bladgroente en in koolsoorten. Daarnaast is het ook een stof die in wortelen, mango’s en mandarijnen te vinden is. De stof is er ook verantwoordelijk voor dat oranje en gele groenten en fruit hun kleur krijgen. Daaraan is het dan ook direct te herkennen wanneer je ernaar op zoek bent voor je voedingspatroon.

Lees ook Vitamine A: tekort of teveel?

In welke mate is Bèta-caroteen nodig?

Er is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vastgesteld voor Bèta-caroteen. De stof wordt in het lichaam omgezet in vitamine A. Er wordt daarom wel een omrekeningsfactor in acht genomen. Het gaat in dit geval om de omrekening van Bèta-caroteen naar vitamine A in de factor 1:12.

Welke hoeveelheid is veilig?

Een belangrijk voordeel is dat het lichaam alleen de bèta-caroteen in vitamine A omzet die her nodig heeft. Het is dus niet zo dat daardoor een te hoge dosis vitamine A veroorzaakt kan worden. In dat opzicht is het veilig. Wel is er een bovengrens vastgesteld als het om Bèta-caroteen zelf gaat. In dat opzicht wordt gesteld dat niet meer dan 15 milligram per dag via supplementen binnen gekregen moet worden. Dit is voor alle kinderen en volwassenen gelijk.

Gevolgen van hoge doses Bèta-caroteen

Een bekend gevolg van hoge doses Bèta-caroteen is een verkleuring van de huid. Al is dit niet direct schadelijk voor de gezondheid. Er is bijvoorbeeld geen aanwijzing dat dit tot een overdosis vitamine A kan leiden. In de darmen wordt de opname vande stof automatisch vertraagd wanneer voldoende vitamine A verkregen is. Voor rokers geldt een waarschuwing als zij supplementen met Bèta-caroteen gebruiken. Hoge doses kunnen de kans op longkanker vergroten, zo blijkt uit onderzoek van specialisten. Dit is dus belangrijk om in de gaten te houden.

Gevolgen van lage doses Bèta-caroteen

Het is onduidelijk of met uitsluitend Bèta-caroteen voldoende vitamine A binnen e krijgen is. Er zijn echter geen bekende effecten van een tekort aan deze stof in het lichaam. Daarom is er ook geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vastgesteld. Wel is duidelijk dat minder Bèta-caroteen leidt tot minder aanmaak van vitamine A. Deze vitamine moet dan dus via andere wegen voldoende binnen gekregen worden. Zo kan dan voorkomen worden dat een vitamine A-tekort ontstaat. Dit is echter weer een ander probleem dat verder losstaat van de inname van deze stof.

Snelle feiten over Bèta-caroteen

Hier zijn enkele belangrijke punten over Bèta-caroteen. Meer details en ondersteunende informatie vindt u in het hoofdartikel.

• Bèta-caroteen is een rood/oranje pigment dat in veel verse groenten en fruit voorkomt.
• Bèta-caroteen wordt omgezet in vitamine A, een essentiële vitamine
• Vitamine A is giftig bij hoge gehaltes
• Bèta-caroteen is een carotenoïde en een antioxidant.
• Voedingsmiddelen rijk aan vitamine A zijn onder andere uien, wortelen, erwten, spinazie en pompoenen.
• Een studie toonde aan dat rokers met een hoge Bèta-caroteeninname een verhoogd risico op longkanker zouden kunnen hebben.
• Er zijn aanwijzingen dat Bèta-caroteen de cognitieve achteruitgang kan vertragen...
• Bèta-caroteensupplementen staan in wisselwerking met bepaalde geneesmiddelen, waaronder statines en minerale olie.
• Bèta-caroteen kan oudere mensen helpen hun longkracht te behouden als ze ouder worden.

Gebruik en voordelen van Bèta-caroteen

Er zijn een aantal manieren waarop Bèta-caroteen de menselijke gezondheid ten goede kan komen. Hieronder geven we enkele voorbeelden:

Bèta-caroteen is een antioxidant

Bèta-caroteen is, net als alle andere carotenoïden, een antioxidant. Een antioxidant is een stof die de oxidatie van andere moleculen remt; het beschermt het lichaam tegen vrije radicalen.

Vrije radicalen beschadigen cellen door oxidatie. Uiteindelijk kan de schade door vrije radicalen verschillende chronische ziekten veroorzaken.

Verschillende studies hebben aangetoond dat antioxidanten via de voeding het immuunsysteem van mensen helpen, beschermen tegen vrije radicalen en het risico op het ontwikkelen van kanker en hartziekten verlagen.

Sommige studies hebben gesuggereerd dat degenen die ten minste vier dagelijkse porties Bèta-caroteenrijk fruit en/of groenten consumeren een lager risico hebben op het ontwikkelen van kanker of hartziekten.

Welke voedingsmiddelen zijn rijk aan bètacaroteen?

De volgende voedingsmiddelen zijn rijk aan bètacaroteen:

• Abrikozen
• Asperges
• Broccoli
• Wortels
• Chinese kool
• Bieslook
• Paardebloembladeren
• Grapefruit
• Kruiden en specerijen - chilipoeder, oregano, paprika, peterselie
• Boerenkool
• Ketchup
• Veel margarines
• Uien
• Erwten
• Paprika's
• Pruimen
• Pompoen
• Spinazie
• Squash
• Zoete aardappelen.

Als je een gezond dieet volgt dat rijk is aan bètacaroteen heb je geen supplementen nodig. Zoals hierboven vermeld, kunnen supplementen leiden tot ongewenste excessen in het bètacaroteengehalte - dit kan niet gebeuren als je bron afkomstig is van het voedsel dat je eet.

Meer informatie op:

• nl.wikipedia.org/wiki/B%C3%A8tacaroteen