Buikpijn: Oorzaken, Soorten en Preventie

• darmen (dunne en dikke)
• nieren
• blindedarm (een deel van de dikke darm)
• milt
• maag
• galblaas
• lever
• alvleesklier

Virale, bacteriële of parasitaire infecties die de maag en darmen aantasten, kunnen ook aanzienlijke buikpijn veroorzaken.

Wat veroorzaakt buikpijn?

Buikpijn kan door vele aandoeningen worden veroorzaakt. De belangrijkste oorzaken zijn echter infecties, abnormale gezwellen, ontstekingen, obstructie (verstopping) en darmaandoeningen.

Infecties in de keel, de darmen en het bloed kunnen ertoe leiden dat bacteriën in het spijsverteringskanaal terechtkomen, met buikpijn als gevolg. Deze infecties kunnen ook veranderingen in de spijsvertering veroorzaken, zoals diarree of constipatie.

Krampen die gepaard gaan met de menstruatie zijn ook een mogelijke bron van pijn in de onderbuik, maar zijn meer bekend als oorzaak van bekkenpijn.

Andere veel voorkomende oorzaken van buikpijn zijn:

• constipatie
• diarree
• gastro-enteritis (buikgriep)
• zure reflux (wanneer maaginhoud naar achteren lekt in de slokdarm, wat brandend maagzuur en andere symptomen veroorzaakt)
• braken
• stress

Ziekten die het spijsverteringsstelsel aantasten, kunnen ook chronische buikpijn veroorzaken. De meest voorkomende zijn:

• gastro-oesofageale refluxziekte
• prikkelbare darm syndroom (een aandoening die buikpijn, krampen en veranderingen in de stoelgang veroorzaakt)
• ziekte van Crohn (een ontstekingsziekte van de darm)
• lactose-intolerantie (het onvermogen om lactose, de suiker in melk en melkproducten, te verteren)

Oorzaken van ernstige buikpijn zijn onder meer:

• orgaanbreuk of bijna-breuk (zoals een gesprongen blindedarm, of blindedarmontsteking)
• galblaasstenen (bekend als galstenen)
• nierstenen
• nierontsteking

Soorten buikpijn

Buikpijn kan worden omschreven als lokaal, krampachtig of koliek.

Lokale pijn beperkt zich tot één deel van de buik. Deze vorm van pijn wordt vaak veroorzaakt door problemen in een bepaald orgaan. De meest voorkomende oorzaak van lokale pijn zijn maagzweren (open zweren aan de binnenkant van de maag).

Krampachtige pijn kan gepaard gaan met diarree, constipatie, een opgeblazen gevoel of winderigheid. Bij vrouwen kan het samengaan met menstruatie, miskraam of complicaties bij de voortplanting. Deze pijn komt en gaat, en kan zonder behandeling vanzelf overgaan.

Koliekpijn is een symptoom van ernstigere aandoeningen, zoals galstenen of nierstenen. Deze pijn treedt plotseling op en kan aanvoelen als een hevige spierkramp.

Plaats van de pijn in de buik

De plaats van de pijn in de buik kan een aanwijzing zijn voor de oorzaak ervan.

Pijn die algemeen is in de buik (niet in één specifiek gebied) kan wijzen op:

• blindedarmontsteking (ontsteking van de blindedarm)
• ziekte van Crohn
• traumatisch letsel
• prikkelbare darm syndroom
• infectie van de urinewegen
• griep

Pijn die zich concentreert in de onderbuik kan wijzen op:

• blindedarmontsteking
• darmobstructie
• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap (een zwangerschap die buiten de baarmoeder ontstaat)

Bij vrouwen kan pijn in de voortplantingsorganen van de onderbuik veroorzaakt worden door:

• hevige menstruatiepijn (dysmenorroe genoemd)
• cystes in de eierstokken
• miskraam
• vleesbomen
• endometriose
• bekkenontstekingsziekte
• ectopische zwangerschap

Pijn in de bovenbuik kan veroorzaakt worden door:

• galstenen
• hartaanval
• hepatitis (leverontsteking)
• longontsteking

Pijn in het midden van de onderbuik kan veroorzaakt worden door:

• blindedarmontsteking
• gastro-enteritis
• letsel
• uremie (ophoping van afvalstoffen in het bloed)

Pijn in de linker onderbuik kan veroorzaakt worden door:

• ziekte van Crohn
• kanker
• nierinfectie
• cysten in de eierstokken
• blindedarmontsteking

Pijn in de linker bovenbuik wordt soms veroorzaakt door:

• vergrote milt
• fecale impactie (verharde ontlasting die niet kan worden uitgescheiden)
• letsel
• nierinfectie
• hartaanval
• kanker

Oorzaken van pijn rechtsonder in de buik zijn onder andere:

• blindedarmontsteking
• hernia (wanneer een orgaan uitsteekt door een zwakke plek in de buikspieren)
• nierinfectie
• kanker
• griep

Pijn in de rechterbovenbuik kan veroorzaakt worden door:

• hepatitis
• verwonding
• longontsteking
• blindedarmontsteking

Wanneer ga je naar de dokter?

Lichte buikpijn kan overgaan zonder behandeling. In sommige gevallen kan bij buikpijn echter een bezoek aan de dokter nodig zijn.

Bel de hulpdiensten als uw buikpijn ernstig is en gepaard gaat met een trauma (van een ongeval of letsel) of druk of pijn op de borst.

Je moet onmiddellijk medische hulp zoeken als de pijn zo hevig is dat je niet stil kunt zitten of tot een bal moet oprollen om het comfortabel te hebben, of als je een van de volgende aandoeningen hebt:

• bloederige ontlasting
• koorts hoger dan 38,33°C
• bloed overgeven (hematemesis)
• aanhoudende misselijkheid of braken
• geel worden van de huid of de ogen
• zwelling of ernstige gevoeligheid van de buik
• ademhalingsmoeilijkheden

Maak een afspraak met een arts als je een van de volgende symptomen ervaart:

• buikpijn die langer dan 24 uur aanhoudt
• langdurige constipatie
• overgeven
• een branderig gevoel bij het plassen
• koorts
• verlies van eetlust
• onverklaarbaar gewichtsverlies

Bel een arts als je zwanger bent of borstvoeding geeft en je buikpijn hebt.

Hoe wordt de oorzaak van buikpijn vastgesteld?

De oorzaak van buikpijn kan worden vastgesteld door middel van een reeks onderzoeken. Voordat je tests laat doen, zal de arts een lichamelijk onderzoek doen. Dit omvat het zachtjes drukken op verschillende delen van de buik om te controleren op gevoeligheid en zwelling.

Aan de hand van deze informatie, in combinatie met de ernst van de pijn en de plaats ervan in de buik, kan de arts bepalen welke onderzoeken moeten worden voorgeschreven.

Beeldvormende onderzoeken, zoals MRI-scans, echografie en röntgenstralen, worden gebruikt om organen, weefsels en andere structuren in de buik in detail te bekijken. Deze onderzoeken kunnen helpen bij het diagnosticeren van tumoren, breuken, scheuren en ontstekingen.

Andere onderzoeken omvatten:

• colonoscopie (om in de dikke darm en de darmen te kijken)
• endoscopie (om ontstekingen en afwijkingen in de slokdarm en de maag op te sporen)
• upper GI (een speciaal röntgenonderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van contrastvloeistof om de aanwezigheid van gezwellen, zweren, ontstekingen, verstoppingen en andere afwijkingen in de maag op te sporen)

Er kunnen ook bloed-, urine- en ontlastingmonsters worden genomen om te kijken of er aanwijzingen zijn voor bacteriële, virale en parasitaire infecties.

Hoe kan ik buikpijn voorkomen?

Niet alle vormen van buikpijn zijn te voorkomen. Je kunt het risico op buikpijn echter minimaliseren door het volgende te doen:

• Zorg voor een gezond dieet.
• Drink regelmatig water.
• Doe regelmatig aan lichaamsbeweging.
• Eet kleinere maaltijden.

Als je een darmaandoening hebt, zoals de ziekte van Crohn, volg dan het dieet dat de arts je heeft gegeven om ongemak te minimaliseren. Als je gastro-oesofageale refluxziekte hebt, eet dan niet binnen 2 uur voor het slapengaan.

Te snel na het eten gaan liggen kan brandend maagzuur en buikpijn veroorzaken. Probeer minstens 2 uur na het eten te wachten voordat je gaat liggen.