Toon alle thema's »

De burn-out: een proces van 4 fasen

De burn-out, of het syndroom van professionele vermoeidheid, wordt gekenmerkt door een intense algemene vermoeidheid, zowel mentaal als fysiek. De burn-out is tegenwoordig aan een opmars bezig, doordat ons werk en leven steeds stresserender wordt. Vaak leidt het tot sociaal isolement en vooral tot een diep onwelzijn dat snel overwonnen moet worden. In feite zijn de gevolgen van een burn-out niet te overzien: het kan alle kanten opgaan en soms kan het zelfs tot dramatische gevolgen leiden.

Jammer genoeg wordt een burn-out vaak te laat opgemerkt door de persoon zelf. Daarom hebben we de 4 fases van dit verraderlijke proces hieronder uiteengezet, zodat we kunnen begrijpen hoe we een burn-out kunnen vermijden en als nodig de signalen ook tijdig kunnen oppikken, zowel wijzelf als onze naaste omgeving.

1. De alarmfase

Stress is het eerste teken van de eerste fase van een burn-out. Het duikt herhaaldelijk op en houdt ook lang aan. De stress wordt een constante en wordt dus chronisch. Het is deze constante stress die een belletje zou moeten doen rinkelen. De stressbron moet onmiddellijk aangepakt en geëlimineerd worden en de persoon in kwestie moet vanaf dan ook rusten. Bij gebrek aan rust gaan de nervositeit enkel erger worden. Het kan ook dat er andere lichamelijke klachten optreden zoals buikpijn, een maagzweer, slaapproblemen, enz.

Het is daarom in deze fase ook heel belangrijk dat de stressbron verminderd of onderdrukt kan worden en dat het slachtoffer rust zodat het lichaam terug kan herstellen. Deze is namelijk uitgeput omdat hij steeds moet vechten tegen de stress. De inname van vitaminen en voedingssupplementen kan hier ook een positief effect hebben, maar dit is natuurlijk niet voldoende om een burn-out aan te pakken. Er moet ook bekeken worden hoe men kan vermijden dat de chronische stress zich terug voordoet.

2. De weerstandsfase

Het lichaam van het slachtoffer gaat geleidelijk aan gewoon geraken aan de constante stress en de fysieke alarmsignalen gaan stilaan vervagen. Het lichaam lijdt hier dus nog wel degelijk onder, maar het slachtoffer is zich hier niet van bewust. Dit is een zeer cruciale fase, want het is hier dat er ontkenning optreedt. Op dit moment is het belangrijk dat de naasten zich alert opstellen en het slachtoffer helpen om zich bewust te worden van zijn situatie. Het opzet is hier om de juiste te woorden kunnen vinden om zo het slachtoffer duidelijk te maken dat je wil helpen. Het is ook in deze fase dat er doeltreffende maatregelen getroffen moeten worden zodat er niet overgegaan wordt naar de volgende fase en bijgevolg ook de burn-out.

Als je denkt dat iemand in jouw omgeving een risico loopt, dan is het in deze fase dat je kan voorkomen dat hij nog dieper valt en in een burn-out terechtkomt.

3. De breukfase

Het organisme heeft de grens van zijn weerstand bereikt en sommige symptomen uit fase 1 duiken weer op, ook al waren deze verdwenen in fase 2. Op dit ogenblik is het 5 voor 12 als je nog wilt reageren, want er zijn onomkeerbare mechanismen die zich op het einde van deze fase kunnen settelen. Het codewoord hier is dus: reageren op de constante stress, de intense vermoeidheid en de onmogelijkheid om te rusten. Als er de persoon niet meer terug op krachten komt na een goede nachtrust of een vakantieperiode, kan dit een teken zijn dat er een risico is op een burn-out.

In deze fase is het essentieel dat de behandelende arts gecontacteerd wordt, zodat er een diagnose gesteld kan worden en hij een aangepaste oplossing kan voorstellen.

4. De burn-out

De persoon is volledig op, zowel mentaal als fysiek. Het natuurlijke afweermechanisme werd overschreden en kan niet langer op tegen de chronische stress. Dit is de burn-out: het slachtoffer voelt zich gedeprimeerd en is continu bang. Hij verliest ook alle vertrouwen in zichzelf en de motivatie om te werken. Het kan ook dat hij zich cynisch gaat opstellen of dat er zelfvervreemding optreedt naar anderen (of naar zichzelf, want de persoon is zich niet meer bewust van zijn staat of grenzen en kan deze dus ook niet respecteren).

In deze fase kan enkel een langdurige behandeling helpen om uit de burn-out te geraken. Een lange pauze nemen van het werk en het inschakelen van een psychotherapeute kunnen er voor zorgen dat er stilaan terug een evenwichtig leven opgebouwd kan worden. Maar het slachtoffer zal altijd kwetsbaarder zijn voor stress.

De burn-out is dus het resultaat van een lang, verraderlijk proces, die progressief in het leven van het slachtoffer binnendringt. Het is dus niet altijd vanzelfsprekend om het op te merken, daarom is het ook belangrijk dat de naasten tijdig aan de alarmbel trekken. Op deze manier kan het slachtoffer geholpen worden om maatregelen te treffen zodat de fase van de burn-out, en dus ook langdurige ziekte, vermeden kan worden. Een goede rust en het elimineren van stress is hier dan ook noodzakelijk.