Hoofdpijn Informatie, Oorzaken en Symptomen

Belangrijkste oorzaken van hoofdpijn

Artsen hebben verschillende oorzaken van hoofdpijn vastgesteld.

Primaire oorzaken van hoofdpijn zijn oorzaken die geen verband houden met afzonderlijke medische aandoeningen. Deze hoofdpijnklachten zijn het gevolg van een onderliggend proces in de hersenen. Voorbeelden van veel voorkomende primaire hoofdpijn zijn migraine, clusterhoofdpijn en spanningshoofdpijn.

Secundaire oorzaken van hoofdpijn

Secundaire hoofdpijn is hoofdpijn die het gevolg is van een onderliggende medische aandoening. Voorbeelden van secundaire hoofdpijnoorzaken zijn:

Hersentumor of hersenaneurysma

Een hersentumor of hersenaneurysma (hersenbloeding) kan leiden tot hoofdpijn. Dit komt doordat er maar beperkte ruimte in de schedel is. Wanneer de schedel zich gaat volzuigen met bloed of extra weefsel, kan de druk op de hersenen hoofdpijn veroorzaken.

Cervicogene hoofdpijn

Cervicogene hoofdpijn ontstaat wanneer de tussenwervelschijven beginnen af te slijten en op de wervelkolom gaan drukken. Het resultaat kan aanzienlijke nekpijn en hoofdpijn zijn.

Overmatig gebruik van medicijnen

Als iemand dagelijks een grote hoeveelheid pijnstillers slikt en deze begint af te bouwen of helemaal stopt, kan dit hoofdpijn tot gevolg hebben.

Hoofdpijn door een hersenvliesontsteking

Meningitis is een andere benaming voor een hersenvliesontsteking. Hierbij ontsteken de vliezen die de schedel bekleden en het ruggenmerg en de hersenen omsluiten.

Posttraumatische hoofdpijn

Soms krijgt iemand hoofdpijn na een trauma aan het hoofd, opgelopen tijdens een ongeval zoals een val, auto-ongeluk of skiongeluk.

Sinus hoofdpijn

Een ontsteking in de normaal gesproken met lucht gevulde sinusholten in het gezicht kan druk en pijn veroorzaken die leiden tot sinushoofdpijn.

Spinale hoofdpijn

Spinale hoofdpijn kan ontstaan door een langzame lekkage van hersenvocht, meestal nadat iemand een ruggenprik heeft gehad of een ruggenmergblok voor anesthesie.

Soorten hoofdpijn

Er bestaan verschillende soorten hoofdpijn. Voorbeelden van deze hoofdpijnsoorten zijn:

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn is de meest voorkomende vorm van hoofdpijn en komt het vaakst voor bij vrouwen boven de 20 jaar. Deze hoofdpijn wordt vaak omschreven als een gevoel van een strakke band om het hoofd. Ze worden veroorzaakt door een verkramping van de spieren in de nek en de hoofdhuid. Een slechte lichaamshouding en stress zijn factoren die hieraan bijdragen.

Spanningshoofdpijn duurt meestal enkele minuten, maar in sommige gevallen kan het enkele dagen duren. Deze hoofdpijnen komen ook vaak terug.

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn is niet-remmende hoofdpijn die een ondraaglijke, brandende pijn aan één kant van het hoofd of achter het oog veroorzaakt. Ze veroorzaken meestal tranen in de ogen en een verstopte neus. Deze hoofdpijn kan langere tijd aanhouden, bekend als de clusterperiode. De clusterperiode kan oplopen tot zes weken.

Clusterhoofdpijn kan elke dag optreden en meer dan eens per dag. De oorzaak is onbekend; dit type hoofdpijn is echter zeldzaam en treft meestal mannen tussen 20 en 40 jaar.

Migraine

Migraine is ernstige hoofdpijn die een kloppende, bonzende pijn kan veroorzaken, meestal aan één kant van het hoofd. Er bestaan verschillende soorten migrainehoofdpijn. Hieronder valt chronische migraine, dat zijn migraines die 15 of meer dagen per maand voorkomen.

Hemiplegische migraine gaat gepaard met symptomen die lijken op die van een beroerte. Iemand kan zelfs migraine hebben zonder hoofdpijn, wat betekent dat hij migraineverschijnselen heeft zoals misselijkheid, visuele stoornissen en duizeligheid, maar zonder hoofdpijn.

Reboundhoofdpijn

Reboundhoofdpijn is hoofdpijn die optreedt nadat iemand is gestopt met het innemen van medicijnen die hij of zij regelmatig gebruikte om hoofdpijn te behandelen. De kans op reboundhoofdpijn is groter als iemand medicijnen gebruikt zoals paracetamol, triptanen, ergotamine en pijnstillers.

Dondersalghoofdpijn

Dondersalghoofdpijn is abrupte, hevige hoofdpijn die vaak heel snel opkomt. Ze verschijnt meestal zonder waarschuwing en duurt tot vijf minuten. Deze soort hoofdpijn kan wijzen op een onderliggend probleem met de bloedvaten in de hersenen en vereist vaak onmiddellijk medische hulp. Er bestaat een groot aantal soorten hoofdpijn.

Hoofdpijn vs. migraine

Migraine is de ernstigste en meest complexe vorm van hoofdpijn. Onderzoekers denken dat het wordt veroorzaakt door veranderingen in de activiteit van zenuwbanen en chemische stoffen in de hersenen. Er wordt ook verondersteld dat genetische factoren en omgevingsfactoren van invloed zijn op de gevoeligheid van een persoon voor het ontwikkelen van migraine.

Migraine is een zeer intense, kloppende hoofdpijn die één kant van het hoofd treft. Het kan ook de gevoeligheid voor licht en geluid verhogen. Migraine kan enkele uren tot enkele dagen duren.

Incidentie en soorten migraine

Bij adolescenten komt migraine vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Bij volwassenen komt migraine echter vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het komt ook vaker voor bij mensen met familieleden die vaak migraine hebben.

Er zijn twee basistypen migraine: migraine met aura en migraine zonder aura. Aura's zijn visuele verstoringen die bestaan uit heldere vlekken, knipperende lichten of bewegende lijnen. In sommige gevallen veroorzaken aura's een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen. Deze visuele stoornissen treden ongeveer 30 minuten voor het begin van de migraine op en kunnen 15 minuten aanhouden.

Migraine met aura is meestal minder ernstig en invaliderend dan migraine zonder aura. De meeste mensen hebben echter migraine zonder aura.

Hemiplegische migraine is een andere vorm van migraine. Deze migraine gaat gepaard met beroerte-achtige verschijnselen, zoals onduidelijke spraak en gevoelloosheid of zwakte aan één kant van het lichaam.

Migrainefasen

Migraine kent drie fasen: prodroom, piekhoofdpijn, en postdroom.

Het prodroom is de periode die voorafgaat aan de migraine. Dit is de periode waarin aura's kunnen optreden. De prodroomfase kan de concentratie, stemming en eetlust beïnvloeden. Deze fase kan ook frequent geeuwen veroorzaken.

Piekhoofdpijn is de periode waarin de migraine symptomen het hevigst worden. Deze fase kan enkele minuten duren.

Het postdroom is de periode van 24 uur na de migraine. In deze periode kan slaperigheid optreden en kan de stemming schommelen tussen gevoelens van droefheid en gevoelens van vreugde.

Migraine triggers

De precieze oorzaak van migraine is niet bekend. Er zijn echter tal van factoren bekend die het begin van migraine-episoden kunnen uitlokken. Deze omvatten:

• schommelende hormoonspiegels, vooral bij jongens in de puberteit, en vrouwen
• stress of angst
• gefermenteerd en ingemaakt voedsel
• gerookt vlees en oude kazen
• bepaalde fruitsoorten, zoals bananen, avocado's en citrusvruchten
• overgeslagen maaltijden
• te weinig of te veel slaap
• fel of sterk licht
• schommelingen in de luchtdruk als gevolg van veranderende weersomstandigheden
• alcoholgebruik
• caffeïneontwenning

Omdat sommige vormen van niet-migrainehoofdpijn ernstig kunnen zijn, kan het moeilijk zijn om het verschil tussen de twee te zien. Lees meer over de verschillen tussen migraine en andere soorten hoofdpijn.

Hoofdpijn symptomen per type

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn veroorzaakt meestal de volgende symptomen:

• stijve nek
• doffe en pijnlijke pijn
• hoofdhuid gevoeligheid
• schouderstijfheid
• beklemmend gevoel of druk op het voorhoofd dat zich kan uitbreiden naar de zijkanten of achterkant van het hoofd

Soms kan spanningshoofdpijn aanvoelen als migraine. Ze veroorzaken echter meestal niet dezelfde visuele stoornissen als migrainehoofdpijn.

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn is vaak van korte duur en veroorzaakt vaak pijn achter de ogen. De pijn zit meestal aan één kant en kan worden omschreven als kloppend of constant van aard. Clusterhoofdpijn treedt meestal op een tot twee uur nadat iemand naar bed is gegaan. Hoewel ze symptomen kunnen hebben die lijken op migraine, veroorzaken ze meestal geen misselijkheid.

Migraine

Migrainehoofdpijn heeft vaak symptomen zoals:

• een pulserend gevoel in het hoofd
• misselijkheid
• pijn aan één kant van het hoofd
• gevoeligheid voor geluid en licht
• hevige, kloppende pijn
• braken

Migrainehoofdpijn veroorzaakt vaak pijn die zo hevig is dat iemand zich niet kan concentreren of zijn dagelijkse bezigheden niet kan uitvoeren.

Rebound hoofdpijn

Reboundhoofdpijn komt vaak dagelijks voor en is meestal 's ochtends erger. Vaak verbetert de pijn met medicijnen, maar komt weer terug als de medicijnen uitgewerkt zijn. Andere symptomen van rebound hoofdpijn zijn:

• prikkelbaarheid
• misselijkheid
• rusteloosheid
• moeite met het onthouden van belangrijke details

De aard van de hoofdpijn is vaak afhankelijk van het soort medicatie dat iemand heeft gebruikt.

Donderslag hoofdpijn

Donderslaghoofdpijn veroorzaakt hoofdpijn die kort duurt, maar intens van aard is.

Diagnose van hoofdpijn

Hoofdpijn kan soms een symptoom zijn van een ziekte of andere medische aandoening. Een arts kan de onderliggende oorzaak van hoofdpijn vaststellen door een anamnese af te nemen en een lichamelijk onderzoek uit te voeren. Dit onderzoek moet een volledige neurologische evaluatie omvatten.

Een uitgebreide anamnese is ook belangrijk, omdat het plotseling wegvallen van medicijnen en bepaalde voedingsmiddelen steeds terugkerende hoofdpijn kunnen veroorzaken. Zo kunnen bijvoorbeeld zware koffiedrinkers die plotseling stoppen met koffie drinken, hoofdpijn krijgen.

Een arts kan ook diagnostische tests laten doen als hij vermoedt dat een bepaalde medische aandoening de hoofdpijn veroorzaakt. Deze tests kunnen onder meer zijn:

• differentiële telling van bloedcellen), een bloedonderzoek dat tekenen van een infectie kan aantonen
• röntgenfoto's van de schedel, een beeldvormend onderzoek dat gedetailleerde foto's van de schedelbeenderen oplevert
• röntgenfoto's van de sinus, een beeldvormend onderzoek dat kan worden uitgevoerd als sinusitis wordt vermoed
• CT-scan van het hoofd of MRI-scan, die kunnen worden gemaakt wanneer een beroerte, trauma of bloedstolsels in de hersenen worden vermoed

Wanneer moet je naar een dokter gaan?

De meeste hoofdpijnen zijn geen symptomen van een levensbedreigende ziekte. Toch moet je contact opnemen met een arts als hoofdpijn optreedt na een hoofdtrauma. Je moet ook onmiddellijk een arts bellen als hoofdpijn gepaard gaat met de volgende symptomen:

• slaperigheid
• koorts
• braken
• gevoelloosheid in het gezicht
• onduidelijke spraak
• zwakte in een arm of been
• stuiptrekkingen
• verwarring

Druk rond de ogen met een geelgroene neusuitvloeiing en keelpijn moeten ook door een arts worden beoordeeld.

Behandeling van hoofdpijn

De behandeling van hoofdpijn varieert naargelang de oorzaak. Als hoofdpijn wordt veroorzaakt door een ziekte, dan zal de hoofdpijn waarschijnlijk verdwijnen als de onderliggende aandoening wordt behandeld. De meeste hoofdpijnen zijn echter geen symptomen van ernstige medische aandoeningen en kunnen met succes worden behandeld met vrij verkrijgbare medicijnen zoals aspirine, paracetamol of ibuprofen.

Als medicijnen niet werken, zijn er verschillende andere remedies die hoofdpijn kunnen helpen behandelen:

• Biofeedback is een ontspanningstechniek die helpt bij pijnbestrijding.
• Stressmanagementlessen kunnen je leren hoe je met stress kunt omgaan en hoe je spanning kunt verlichten.
• Cognitieve gedragstherapie is een vorm van gesprekstherapie die je laat zien hoe je situaties kunt herkennen waarin je je gestrest en angstig voelt.
• Acupunctuur is een alternatieve therapie die stress en spanning kan verminderen door fijne naalden op specifieke delen van het lichaam aan te brengen.
• Milde tot matige lichaamsbeweging kan helpen de productie van bepaalde chemische stoffen in de hersenen te verhogen, waardoor je je gelukkiger en meer ontspannen voelt.
• Koude of warme therapie houdt in dat je meerdere keren per dag 5 tot 10 minuten een verwarmingskussen of ijspak op het hoofd legt.
• Het nemen van een warm bad of douche kan gespannen spieren helpen ontspannen.

Preventieve behandelingen worden toegepast wanneer hoofdpijn drie of meer keer per maand voorkomt. Sumatriptan is een geneesmiddel dat vaak wordt voorgeschreven voor de bestrijding van migrainehoofdpijn. Andere medicijnen die kunnen worden gebruikt om chronische migraine of clusterhoofdpijn te behandelen of te voorkomen zijn:

• bètablokkers (propranolol, atenolol)
• verapamil (calciumkanaalblokker)
• methysergidemaleaat (helpt de vernauwing van de bloedvaten te verminderen)
• amitriptyline (antidepressivum)
• valproïnezuur (middel tegen epileptische aanvallen)
• dihydroergotamine
• lithium
• topiramaat

Andere geneesmiddelen die worden gebruikt om migraine te behandelen, behandelen gewoonlijk een andere aandoening, maar kunnen enige verlichting bieden bij migraine. Verscheidene andere soortgelijke medicijnen worden op dit moment ook onderzocht.

Je kunt met een arts bespreken welke specifieke behandeling het beste zou zijn om de hoofdpijn te verlichten.

Natuurlijke remedies tegen hoofdpijn

Sommige mensen kiezen ervoor om hun hoofdpijn te beheersen of te behandelen en te voorkomen door vitaminen en kruiden te nemen. Je moet altijd met een arts overleggen voordat je met nieuwe medicijnen begint, om er zeker van te zijn dat ze geen negatieve wisselwerking hebben met iets wat je al slikt. Enkele natuurlijke middelen die iemand kan nemen om hoofdpijn te verminderen zijn

• Hoefblad
• Co-enzym Q10
• Koortswortel
• Magnesium
• Vitamine B-12

Naast kruiden en supplementen verminderen sommige mensen hun hoofdpijn ook met alternatieve geneeswijzen. Voorbeelden hiervan zijn Chinese geneeskunde, zoals massage en acupunctuur. Het is echter mogelijk dat iemand meerdere acupunctuursessies gedurende meerdere weken moet volgen om de beste voordelen te ervaren.

Hoofdpijn voorkomen

Een gezonde levensstijl en voldoende slaap kunnen hoofdpijn helpen voorkomen. Enkele belangrijke stappen die iemand kan nemen om de kans op hoofdpijn te verkleinen zijn

• Het vermijden van voedselgerelateerde triggers. Hoewel deze van persoon tot persoon kunnen verschillen, zijn voedingsmiddelen waarvan bekend is dat ze hoofdpijn uitlokken onder meer oude kazen, wijn, cashewnoten, uien, chocolade, verwerkt vlees, donker bier, voedingsadditieven, zuivel en tarwe. Als het mogelijk is, moet iemand voedseladditieven vermijden en volwaardige voeding eten.
• Het vermijden van overmatige cafeïne inname. Het drinken van zes of meer koppen koffie per dag kan leiden tot chronische hoofdpijn als gevolg van ontwenningsverschijnselen. Het kan helpen om de hoeveelheid cafeïne te beperken tot twee of drie kopjes per dag (of helemaal geen).
• Voldoende slaap krijgen. Slaapgebrek is een veel voorkomende oorzaak van hoofdpijn. Om hoofdpijn te voorkomen, moet je elke nacht zoveel slapen dat je 's ochtends fris wakker kunt worden.
• Gebruik van mind-bodypraktijken om hoofdpijn te voorkomen. Mensen met spanningshoofdpijn kunnen baat hebben bij technieken als progressieve spierontspanning en geleide beeldspraak. Bij deze technieken concentreer je de geest op je lichaam, haal je diep adem en stel je je voor dat elke gespannen spier in je lichaam ontspant.
• Het overwegen van manuele therapieën. Therapieën zoals massage en chiropractische manipulaties kunnen bij sommige mensen hoofdpijn helpen voorkomen. Je moet echter altijd eerst met een arts overleggen voordat je deze therapieën gaat gebruiken.
• Regelmatig bewegen. Als je ten minste drie keer per week 30 minuten sport, kun je de stress en spanning verlichten die anders hoofdpijn kunnen veroorzaken. Zelfs als je weinig tijd hebt, kan het helpen om de oefeningen op te splitsen in stukjes van 10 of 15 minuten.

Een gezonde levensstijl is over het algemeen ook goede gewoonten om hoofdpijn te voorkomen.