Huidveroudering: oorzaken en preventie

Hoe gaat huidveroudering in zijn werk?

Er zijn zowel inwendige als uitwendige factoren die een rol kunnen spelen bij het verouderen van je huid. In het geval van inwendige of intrinsieke huidveroudering hebben we het over biologische mechanismen in je lichaam. Wanneer je huid zichtbaar begint te verouderen, hoe snel dit proces verloopt en de mate waarin zijn genetisch bepaald. Dit kan je niet tegenhouden. Uitwendige of extrinsieke huidveroudering wil zeggen dat je huid wordt aangetast door elementen in je omgeving. Voorbeelden zijn uv-stralen van de zon of zonnebank, sigaretten, zwaartekracht, hormonen, eetgewoonten, luchtkwaliteit en het klimaat. 

De biologische processen achter huidveroudering

De reden waarom je er anders uit gaat zien bij het ouder worden ligt bij de gestage veranderingen in de structuur van je huid. De opperhuid wordt in de eerste plaats dunner, terwijl de bovenliggende hoornlaag juist dikker wordt. De huidbarrière is verstoord, waardoor je huid droger wordt een doffere kleur krijgt. Daarnaast zal je huid ook gevoeliger worden voor schade. 

Een tweede structurele verandering vindt plaats in de lederhuid, de laag onder de opperhuid. De collageenproductie en dus ook de hoeveelheid collageen nemen af. Hierdoor zal je huid minder stevig aanvoelen. Collageen is verbonden aan hyaluronzuur, een component die water aantrekt en ervoor zorgt dat je huid er voller uitziet. Net zoals in het geval van collageen, vermindert ook de hoeveelheid hyaluronzuur in je huid naarmate je ouder wordt. Een laatste stof die afneemt is elastine, waardoor je huid minder rekbaar en soepel wordt. Doordat de huid deze stoffen minder aanmaakt, ontstaan er fijne lijntjes en rimpels.

De invloed van de zon op je huid

Zonlicht kan op lange termijn erg schadelijk zijn voor je gezondheid. Uv-stralen verhogen de kans op huidkanker en zorgen voor een snellere veroudering van je huid. Ze richten permanente schade aan in de elastine en collageen in het bindweefsel. Zoals eerder vermeld, leidt een vermindering van deze stoffen tot een dunnere, drogere en meer kwetsbare huid. De elasticiteit van bloedvaten raakt ook aangetast, waardoor deze verwijden en meer zichtbaar worden. Pigmentvlekken ontstaan wanneer pigmentcellen meer pigment aanmaken om de huid te beschermen.

Symptomen van huidveroudering

We kunnen de kenmerken van huidveroudering makkelijke beschrijven als we het gezicht in drie delen met de horizontale scheidingslijnen ter hoogte van de haarlijn, de wenkbrauwen, de bovenlip en de kin. Naarmate je ouder wordt, zal de verhouding tussen deze delen veranderen. Men spreekt van een ‘omgekeerde gezichtspyramide’ waarbij het onderste deel in verhouding groter wordt met de andere delen. Hieronder vind je een overzicht van volkomen normale veranderingen in je uiterlijk die zich kunnen voordoen bij het ouder worden per gezichtsdeel:

Wat hierboven beschreven staat, komt je waarschijnlijk bekend voor. Je hebt deze verschijnselen wel eens bij anderen of bij jezelf gezien. Het verouderingsproces begint vanaf twintig jaar, maar hoe dit eruitziet is voor iedereen anders. De veranderingen in je uiterlijk kunnen op verschillende momenten in je leven verschijnen en hoeven zich zeker niet allemaal voor te doen. 

Huidafwijkingen

Naast het verschijnen van rimpels, zijn er nog een aantal andere huidafwijkingen die mogelijk de kop opsteken. Zo kunnen verkleuringen zich voordoen, zoals een gele kleur die door afbraak van elastine ontstaat. Blootstelling aan de zon draagt hieraan bij. Verder zullen blauwe plekken sneller ontstaan. De meeste van deze ontwikkelingen zijn onschuldig, maar sommige afwijkingen kunnen ook kwaadaardig zijn. Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende huidafwijkingen:

•    Ouderdomsvlekken of lentigo solaris: bruine pigmentvlekken
•    Ouderdomswratten of verruca seborrhoica: bruine, geelbruine, zwarte bloemkoolachtige vlekken of bultjes
•    Dermatosis papulosa nigra: benaming voor ouderdomswratjes op een donkere huid (donkerbruine of zwarte kleur)
•     Verwijde bloedvaten: zichtbare rode of blauwe bloedvaten
•    Favre Rachouchot syndroom: seniele, zwarte mee-eters op de jukbeenderen
•    Poikiloderma van Civatte: roodbruine verkleuring, verwijde bloedvaten en dunnere huid in de hals en het decolleté
•    Steelwratjes of fibromen: gesteelde, huidkleurige en zachte wratten
•    Venous lake of bloedvatgezwel: goedaardige, blauwe/paarsrode en zachte bultjes op lippen of oren
•    Seniele angiomen of ruby spots: goedaardige rode of paarse bultjes
•    Talgklierhyperplasie of vergrote talgklieren: gelige, gelobde en vlakke bultjes die voornamelijk op het voorhoofd voorkomen
•    Chondrodermatitis nodularis helicis: pijnlijke bultjes of zweren op de oorschelp
•    Actinische keratose of zonneschade: ruwe, wratachtige plekjes in het gezicht die een voorstadium van kanker zijn
•    Basaalcelcarcinoom: grillige, glazige rood/roze bult in het gezicht die kwaadaardig is
•    Ziekte van Bowen: lijkt op niet-jeukend eczeem dat branderig aanvoelt. Dit is ook een voorstadium van kanker, meerbepaald van plaveiselcelcarcinoom.
•    Lentigo maligna of ziekte van Dubreuilh: pigmentvlek die lijkt op lentigo solaris, maar grilliger en heeft soms meer dan één kleur waaronder ook zwart of grijs
•    Plaveiselcelcarcinoom: ziet eruit als een gezwel of zweer. Dit is een type huidkanker die kan uitzaaien naar de lymfeklieren.

Zoals je merkt zijn bovenstaande (beknopte) omschrijvingen van elke aandoening soms erg gelijkaardig. Vlekjes op de huid zijn niet per se schadelijk, maar je houdt ze best altijd goed in de gaten. Let op of ze van vorm veranderen, jeuken/bloeden of verkleuren, want dan bestaat de kans dat er sprake is van huidkanker. Als je twijfelt, aarzel dan niet om het na te laten kijken door je huisarts. Hij of zij kan je doorverwijzen naar een dermatoloog indien nodig.

Wat kan je doen tegen huidveroudering?

We worden nu eenmaal ouder en moeten accepteren dat het effect op ons uiterlijk onvermijdelijk is. Er bestaan behandelingen die niet altijd even goed werken of bijwerkingen met zich mee kunnen brengen (botox), maar je kan niet voor eeuwig een jonge huid blijven behouden. Het is dus belangrijk om je steeds evoluerende uiterlijk te omarmen. Er zijn natuurlijk wel een aantal maatregelen die je kan nemen om rimpels en vlekken te beperken. Deze tips behoren grotendeels ook tot een gezonde levensstijl die ook een heel aantal bijkomende voordelen kan hebben:

• Gebruik een hydraterende dagcrème
• Gebruik dagelijks zonnebescherming met minstens SPF 30
• Smeer SPF 50 als u veel buiten bent op zonnige dagen
• Ga niet of zo weinig mogelijk onder de zonnebank
• Beperk alcohol en stop met roken
• Eet gevarieerd en met mate
• Neem voedingssupplementen met antioxidanten
• Voldoende nachtrust doet wonderen

Huidveroudering is één van vele veranderingen die je lichaam doorheen de jaren ondergaat. Dat komt omdat je huid onder andere minder collageen gaat aanmaken, maar ook door externe factoren zoals zonlicht. Als je huid verkleurt of verdachte vlekken krijgt, laat dit dan even checken bij je huisarts. Zulke vlekken kunnen zowel goedaardig als kwaadaardig zijn, maar het verschil is niet altijd makkelijk zichtbaar. Er bestaan allerlei behandelingen en producten met wilde claims om je huid jong te houden, maar jezelf in de eerste plaats verzorgen en goede gewoonten kweken zijn de beste preventie die er bestaat. Wanneer je huid dan toch onvermijdelijk ouderdomsverschijnselen gaat vertonen, kan je jezelf niets verwijten en geniet je beter van een nieuwe fase in je leven.