Longontsteking - Symptomen en oorzaken

Longontsteking kan variëren in ernst van mild tot levensbedreigend. Het is het ernstigst voor zuigelingen en jonge kinderen, mensen ouder dan 65 jaar en mensen met gezondheidsproblemen of een verzwakt immuunsysteem.

Symptomen

De tekenen en symptomen van longontsteking variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van factoren zoals het type bacterie of virus dat de infectie veroorzaakt, en je leeftijd en algemene gezondheid. Milde tekenen en symptomen zijn vaak vergelijkbaar met die van een verkoudheid of griep, maar ze duren langer.

Tekenen en symptomen van longontsteking kunnen zijn:

• Pijn op de borst bij het ademen of hoesten
• verwardheid of veranderingen in het geestelijke bewustzijn (bij volwassenen van 65 jaar en ouder)
• Hoest, waarbij slijm kan ontstaan
• Vermoeidheid
• Koorts, zweten en rillingen
• Lagere dan normale lichaamstemperatuur (bij volwassenen ouder dan 65 jaar en mensen met een zwak immuunsysteem)
• Misselijkheid, braken of diarree
• Kortademigheid

Pasgeborenen en baby's vertonen misschien geen enkel teken van de infectie. Of ze kunnen overgeven, koorts hebben en hoesten, rusteloos of moe lijken en geen energie hebben, of moeite hebben met ademhalen en eten.

Wanneer naar de dokter?

Ga naar de dokter als je moeite hebt met ademhalen, pijn op de borst, aanhoudende koorts van 39 graden Celsius of hoger, of aanhoudende hoest, vooral als je pus ophoest.

Het is vooral belangrijk dat mensen in deze risicogroepen naar de dokter gaan:

• Volwassenen ouder dan 65 jaar
• Kinderen jonger dan 2 jaar met tekenen en symptomen
• Mensen met een onderliggende gezondheidstoestand of een verzwakt immuunsysteem
• Mensen die chemotherapie krijgen of medicijnen gebruiken die het immuunsysteem onderdrukken

Voor sommige oudere volwassenen en mensen met hartfalen of chronische longproblemen kan longontsteking snel een levensbedreigende aandoening worden.

Oorzaken

Veel ziektekiemen kunnen longontsteking veroorzaken. De meest voorkomende zijn bacteriën en virussen in de lucht die we inademen. Het lichaam voorkomt meestal dat deze ziektekiemen de longen infecteren. Maar soms kunnen deze ziektekiemen uw immuunsysteem overmeesteren, zelfs als je gezondheid over het algemeen goed is.

Longontsteking wordt ingedeeld naar het soort ziektekiemen die de infectie veroorzaken en naar de plaats waar je de infectie hebt opgelopen.

In de buitenwereld opgelopen longontsteking

Een longontsteking die in de buitenwereld wordt opgelopen, is de meest voorkomende vorm van longontsteking. Ze komt voor buiten ziekenhuizen of andere gezondheidszorginstellingen. Ze kan worden veroorzaakt door:

• Bacteriën. De meest voorkomende oorzaak van bacteriële longontsteking is Streptococcus pneumoniae. Dit type longontsteking kan vanzelf optreden of nadat je verkouden bent geweest of griep hebt gehad. Het kan één deel (kwab) van de long aantasten, een aandoening die lobaire longontsteking wordt genoemd.
• Bacterie-achtige organismen. Mycoplasma pneumoniae kan ook longontsteking veroorzaken. Het geeft meestal mildere symptomen dan andere soorten longontsteking. Wandelende pneumonie is een informele naam voor deze vorm van longontsteking, die meestal niet ernstig genoeg is om bedrust te houden.
• Schimmels. Dit type longontsteking komt het meest voor bij mensen met chronische gezondheidsproblemen of een verzwakt immuunsysteem, en bij mensen die grote doses van de organismen hebben ingeademd. De schimmels die deze longontsteking veroorzaken, worden aangetroffen in de bodem of in vogelpoep en variëren naargelang de geografische locatie.
• Virussen, waaronder COVID-19. Sommige van de virussen die verkoudheid en griep veroorzaken, kunnen longontsteking veroorzaken. Virussen zijn de meest voorkomende oorzaak van longontsteking bij kinderen jonger dan 5 jaar. Virale longontsteking is meestal mild. Maar in sommige gevallen kan het zeer ernstig worden. Coronavirus 2019 (COVID-19) kan longontsteking veroorzaken, die ernstig kan worden.

In het ziekenhuis opgelopen longontsteking

Sommige mensen krijgen longontsteking tijdens een ziekenhuisopname voor een andere ziekte. Een in het ziekenhuis opgelopen longontsteking kan ernstig zijn omdat de bacteriën die de longontsteking veroorzaken resistenter kunnen zijn tegen antibiotica en omdat de mensen die de longontsteking krijgen al ziek zijn. Mensen die aan beademingsmachines liggen, die vaak op intensivecareafdelingen worden gebruikt, lopen een groter risico op dit type longontsteking.

In de gezondheidszorg opgelopen longontsteking

In de gezondheidszorg opgelopen longontsteking is een bacteriële infectie die voorkomt bij mensen die in langdurige zorginstellingen wonen of poliklinische zorg krijgen, waaronder nierdialysecentra. Net als in het ziekenhuis opgelopen longontsteking kan ook in de gezondheidszorg opgelopen longontsteking worden veroorzaakt door bacteriën die resistenter zijn tegen antibiotica.

Aspiratie-pneumonie

Aspiratiepneumonie treedt op wanneer je voedsel, drank, braaksel of speeksel in de longen inademt. Aspiratie is waarschijnlijker als iets de normale kokhalsreflex verstoort, zoals een hersenletsel of slikprobleem, of overmatig gebruik van alcohol of drugs.

Risicofactoren

Longontsteking kan iedereen treffen. Maar de twee leeftijdsgroepen met het hoogste risico zijn:

• Kinderen die 2 jaar of jonger zijn
• Mensen van 65 jaar of ouder

Andere risicofactoren zijn:

• In het ziekenhuis opgenomen zijn. Je loopt een groter risico op longontsteking als je op de intensive care van een ziekenhuis ligt, vooral als je aan een machine ligt die je helpt adem te halen (een ventilator).
• Chronische ziekte. Je loopt meer kans op longontsteking als je astma, chronische obstructieve longaandoeningen (COPD) of hartaandoeningen hebt.
• Roken. Roken beschadigt de natuurlijke afweer van het lichaam tegen de bacteriën en virussen die longontsteking veroorzaken.
• Verzwakt of onderdrukt immuunsysteem. Mensen met HIV/AIDS, die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, of die chemotherapie of langdurige steroïden krijgen, lopen risico.

Complicaties

Zelfs met behandeling kunnen sommige mensen met longontsteking, vooral die in hoogrisicogroepen, complicaties krijgen, waaronder:

• Bacteriën in de bloedbaan (bacteriëmie). Bacteriën die vanuit de longen in de bloedbaan terechtkomen, kunnen de infectie naar andere organen verspreiden en mogelijk orgaanfalen veroorzaken.
• Moeite met ademhalen. Als de longontsteking ernstig is of als je chronische onderliggende longaandoeningen hebt, kun je moeite hebben om voldoende zuurstof in te ademen. Het kan zijn dat je in het ziekenhuis moet worden opgenomen en een beademingsmachine (ventilator) moet gebruiken terwijl de long geneest.
• Vochtophoping rond de longen (pleurale effusie). Door longontsteking kan zich vocht ophopen in de dunne ruimte tussen de weefsellagen van de longen en de borstholte (borstvlies). Als het vocht geïnfecteerd raakt, kan het nodig zijn het via een thoraxdrain af te voeren of via een operatie te verwijderen.
• Longabces. Een abces ontstaat als er zich pus vormt in een holte in de long. Een abces wordt meestal behandeld met antibiotica. Soms is een operatie of drainage met een lange naald of slang die in het abces wordt geplaatst nodig om de pus te verwijderen.

Preventie

Om longontsteking te helpen voorkomen:

• Laat je vaccineren. Er zijn vaccins beschikbaar om sommige vormen van longontsteking en griep te voorkomen. Bespreek met en arts of je deze inentingen wilt krijgen. De vaccinatierichtlijnen zijn in de loop der tijd veranderd, dus zorg ervoor dat je de vaccinatiestatus met een arts bespreekt, zelfs als je je herinnert dat je eerder een vaccin tegen longontsteking hebt gehad.
• Zorg ervoor dat kinderen worden ingeënt. Artsen raden een ander vaccin tegen longontsteking aan voor kinderen jonger dan 2 jaar en voor kinderen tussen 2 en 5 jaar die een bijzonder risico lopen op pneumokokkenziekte. Kinderen die naar een kinderopvang gaan, moeten ook worden gevaccineerd. Artsen raden ook griepprikken aan voor kinderen ouder dan 6 maanden.
• Zorg voor een goede hygiëne. Om je te beschermen tegen infecties van de luchtwegen die soms tot longontsteking leiden, moet je regelmatig de handen wassen of een ontsmettingsmiddel op alcoholbasis gebruiken.
• Rook niet. Roken schaadt het natuurlijke afweersysteem van de longen tegen infecties van de luchtwegen.
• Houd het immuunsysteem sterk. Slaap voldoende, beweeg regelmatig en eet gezond.