Maagzweer: symptomen, behandelingen en preventie

Wat zijn maagzweren?

De maag speelt een belangrijke rol in het spijsverteringproces. Voedsel komt via de mond en slokdarm het lichaam binnen waarna het in de maag tijdelijk wordt opgeslagen. In de maag wordt het gekauwde voedsel vermengd met maagzuur en -sap om zo uiteindelijk door het lichaam verteerd te worden. Om zichzelf tegen het maagzuur te beschermen heeft de maagwand een slijmvlieslaag. Wanneer er een wondje ontstaat in deze beschermende slijmvlieslaag spreken we van een maagzweer. Het maagzuur komt dan rechtstreeks in aanraking met de zenuwen van de maagwand waardoor er pijn ontstaat. 

Wat veroorzaakt maagzweren?

Een maagzweer kent voornamelijk twee verschillende soorten oorzaken. Enerzijds kan een infectie met de bacterie Helicobacter pylori een zweer veroorzaken. Anderzijds kunnen maagzweren worden veroorzaakt door het gebruik van bepaalde geneesmiddelen zoals antistollingsmiddelen, prednison en NSAID’s. 

Symptomen

Maagzweren zorgen voor verschillende symptomen. De ernst van de symptomen is vaak afhankelijk van ernst van de zweer. Klachten komen meestal voor vlak na het eten of juist wanneer de maag helemaal leeg is afhankelijk waar in het maagdarmstelsel de zweer aanwezig is.

Bij een maagzweer kun je de volgende symptomen verwachten:

• Matige tot hevige pijn bovenaan in de maag
• Gewichtsverlies 
• Misselijkheid en braken
• Brandend maagzuur
• Snel een vol gevoel hebben bij het eten
• Opgeblazen gevoel
• Pijn of branderigheid achter het borstbeen

Wanneer een maagzweer groter wordt, kan dit leiden tot een maagbloeding. Op dat moment zal de ontlasting plakkerig en zwart zijn en kun je ook bloed overgeven. Verder kan een maagzweer in zeldzame gevallen een maagperforatie veroorzaken. Hierbij loopt er maagzuur buiten de maag, wat voor hevige pijn zorgt. Wanneer je denkt een maagperforatie te hebben, zoek je meteen medische hulp.

Diagnose

Om een maagzweer vast te stellen wordt er meestal gebruik gemaakt van een gastroscopie. Bij dit kijkonderzoek wordt een endoscoop via de mond en slokdarm tot in de maag gebracht om zo door middel van een kleine camera de binnenkant van de maag te bestuderen. Een arts kan tijdens het onderzoek ook kleine stukjes weefsel (biopten) wegnemen die later in een laboratorium onderzocht worden. De biopten kunnen gebruikt worden om de aanwezigheid van de Helicobacter pylori aan te duiden. 

Behandeling van maagzweren

De behandeling van een maagzweer is afhankelijk van de oorzaak van de zweer. In de meeste gevallen kan een maagzweer behandeld worden met medicatie, maar in uitzonderlijke gevallen kan een operatie nodig zijn. 

Niet-operatieve behandelingen

Wanneer de Helicobacter pylori bacterie de oorzaak is van de zweer, bestaat de behandeling meestal uit twee verschillende antibiotica en een maagzuurremmer. De antibiotica bestrijden de bacterie terwijl de maagzuurremmer het maagslijmvlies de kans geeft om te genezen. Wanneer de zweer veroorzaakt wordt door het gebruik van medicijnen, is een behandeling met maagzuurremmers vaak voldoende. 

Operatieve behandelingen 

In zeldzame gevallen kan een operatieve behandeling nodig zijn. Dat kan nodig zijn voor zweren die:

• blijven terugkomen
• niet genezen
• bloeden
• een maagperforatie veroorzaken

Een operatie kan het volgende inhouden:

• Het verwijderen van de volledige zweer
• Een bloedende ader dichtmaken
• De zweer bedekken met een gezond stuk weefsel

Het belang van een gezond dieet

In het verleden dacht men dat maagzweren veroorzaakt konden worden door een ongezond dieet. Vandaag de dag is bewezen dat ongezonde voeding geen directe oorzaak is voor een maagzweer. Toch mag het belang van een gezond en gebalanceerd niet onderschat worden. Gezonde voeding kan namelijk helpen om de klachten van een maagzweer te verminderen. Verder is een gezond dieet een positieve impact hebben op je algemene gezondheid en de gezondheid van het maagdarmstelsel. Kies dus voor een dieet met voldoende vezels en vermijd vette voeding. Drink voldoende (1,5 liter) water per dag en vermijd voeding waar je klachten van krijgt. 

Andere voedingsmiddelen kunnen ook helpen om de gezonde bacteriën in de darm een boost te geven. Hierdoor kunnen bacteriën zoals Helicobacter pylori makkelijker bestreden worden. De volgende voeding heeft een positieve werking op de darmbacteriën:

• Broccoli, bloemkool en radijzen 
• Spinazie en boerenkool
• Voedsel rijk aan probiotica zoals zuurkool, miso en yoghurt
• Appels
• Blauwe bessen, frambozen, aardbeien en bramen
• Olijfolie 

Wat kun je zelf doen?

Een maagzweer laat je het beste door een dokter behandelen. Toch kun je zelf ook enkele stappen ondernemen om het genezingsproces te vergemakkelijken. Zoals je al hebt kunnen lezen, is gezonde voeding gunstig voor het genezingsproces. 

Wanneer ga je naar de dokter?

Wanneer je denkt een maagzweer te hebben, ga je het beste naar een dokter. Samen met een arts kun je de symptomen bespreken en een mogelijke behandeling zoeken. Het is belangrijk dat je met een maagzweer naar de dokter gaat. Een onbehandelde maagzweer kan namelijk voor ernstigere klachten zorgen zoals bloedingen, maagperforaties en zelfs het risico op maagkanker verhogen. 

Wanneer je klachten hebt die lijken op een maagperforatie neem je met spoed contact op met een medische professional. Symptomen van een maagperforatie zijn:

• hevige pijn in de maagtreek
• zwarte, plakkerige stoelgang
• bloed braken

Preventie 

Om de kans op een maagzweer te verkleinen, kan het helpen om de handen voldoende te wassen. Hierdoor voorkom je dat schadelijke bacteriën in de maag terechtkomen en een zweer kunnen veroorzaken. Verder let je ook beter op met het gebruik van geneesmiddelen zoals NSAID’s. Wanneer je last hebt van maagzweren en toch deze pijnstiller moet gebruiken, kan een arts een maagbeschermer voorschrijven. Daarnaast kan stress ook een negatief effect hebben op het maagdarmstelsel. Probeer stress te vermijden en maak tijd voor ontspanning na een stressvolle periode.