Wat is een ontsteking?

Wat is een ontsteking of inflammatie?

Als je lichaam een schadelijke prikkel zoals een virus of bacterie ontvangt of beschadigd raakt, wordt je immuunsysteem geactiveerd. Er worden dan gespecialiseerde cellen en cytokines (stoffen die de aanmaak van meer gespecialiseerde cellen stimuleren) verstuurd naar het aangetaste gebied. De cellen sluiten bacteriën en andere schadelijke factoren in en beginnen het genezingsproces van het weefsel.  

Je kan een ontsteking herkennen aan:

• Roodheid
• Warmte
• Zwelling
• Pijn
• Verstoorde functie

Soorten ontstekingen

Er zijn twee soorten ontstekingen: acute ontstekingen en chronische ontstekingen. Bij een acute ontsteking reageert het lichaam op plotse schade, zoals een schaafwonde door te vallen. Om deze schade te repareren, zendt het lichaam speciale cellen naar de wonde. In het geval van een chronische ontsteking blijft het lichaam een ontstekingsrespons uitzenden zonder dat er sprake is van schade of ziekte. Bij reumatoïde artritis vallen deze cellen de weefsels in de gewrichten aan, bijvoorbeeld. Dat leidt tot pijn door ernstige schade aan de gewrichten en vervormingen.

Lees ook: Akkermansia: de bacterie die je spijsvertering versterkt

Symptomen van chronische ontstekingen

Een acute ontsteking kan je makkelijk herkennen aan uitwendige symptomen zoals roodheid en zwelling, maar de symptomen van een chronische ontsteking zijn niet altijd voor de hand liggend. Voorbeelden van symptomen zijn;

• Buikpijn
• Pijn in de borstkas
• Vermoeidheid
• Koorts
• Pijn aan de gewrichten
• Uitslag op de huid

Verschillende symptomen kunnen op verschillende onderliggende aandoeningen wijzen. Zo kan vermoeidheid een teken zijn van lupus.
Onderliggende aandoeningen en chronische ontsteking
Chronische inflammatie hangt samen met veel aandoeningen, zoals:

• Alzheimer
• Astma
• Kanker
• Hartzieken
• Reumatoïde artritis
• Diabetes type 2

De meest voorkomende oorzaken van chronische ontsteking
Chronische inflammatie kan veroorzaakt worden door:

• Auto-immuunziekten zoals lupus, waarbij je lichaam gezonde weefsels aanvalt.
• Blootstelling aan toxines zoals vervuiling in industriële chemicaliën.
• Onbehandelde acute ontstekingen.

Verder zijn er ook factoren in je levensstijl die ontstekingen in de hand kunnen werken. Voorbeelden van risicofactoren zijn:

• Overmatig alcoholgebruik.
• Een te hoog BMI.
• Te veel of te weinig sporten.
• Chronische stress.
• Rook.

De behandeling van ontstekingen

Meestal is goed uitrusten, ijs en het schoonmaken van de wonde voldoende om een acute ontsteking te genezen na enkele dagen. In het geval van chronische ontsteking zijn er verschillende oplossingen die je arts kan voorschrijven of aanbevelen:

• Supplementen: Bepaalde vitaminen (A, C en D) en mineralen zoals zink kunnen de ontsteking verminderen en herstel bevorderen. Je kan ook kruiden met ontstekingsremmende kracht gebruiken, zoals kurkuma, gember of look.
• NSAID’s: ontstekingsremmende medicatie zoals Ibuprofen de ontsteking helpen genezen. Je hebt er meestal geen voorschrift voor nodig.
• Steroïde injecties. Corticosteroïden worden soms ingezet om de ontsteking van een spier of gewricht te verminderen. De hoeveelheid injecties hiervoor is beperkt: je mag maximum 3 of 4 injecties op dezelfde plek krijgen.

Remedies tegen ontstekingen

Je voedingspatroon kan ontstekingen voorkomen of verminderen. Het Mediterraan dieet is bijvoorbeeld aangeraden tegen ontstekingen. Je kan ook specifieke, ontstekingsremmende voeding meer gaan eten zoals:

• Vette vis zoals makreel, zalm of sardientjes
• Bladgroenten zoals spinazie of boerenkool
• Olijfolie
• Tomaten

Je kan ook voeding vermijden die ontstekingen verergert. Als je last hebt van chronische ontstekingen, kan het helpen om de volgende voedingsmiddelen te vermijden:

• Gefrituurde voedingswaren
• Gedroogd vlees met nitraten zoals hotdogs
• Bewerkte oliën en transvetten
• Bewerkte koolhydraten zoals witte suiker, gebak of wit brood

Preventie van ontstekingen

Je kan het risico op chronische ontsteking verminderen door middel van een gezonde levensstijl. Het gaat dan over goede gewoontes zoals:

• Een gezond gewicht bereiken en behouden
• Niet roken of stoppen met roken
• Drie tot vijf keer per week aan sport doen
• Niet te veel alcohol drinken
• Stress beperken door yoga of journaling

Wanneer een dokter contacteren

Als je een ernstige verwonding hebt opgelopen, kan je best naar de dokter gaan. Wanneer je blijvende pijn, zwelling, stijfheid of andere abnormale symptomen ervaart, maak je ook best een afspreek. Je dokter kan dan helpen om de oorzaak op te sporen en een geschikte behandeling aanraden.

Het ontstekingsproces is een belangrijk deel van het genezen van je lichaam. Het wordt in gang gezet als gespecialiseerde cellen naar de aangetaste plek verstuurd worden door je immuunsysteem. Als deze cellen er te lang blijven of er zijn zonder dat het nodig is, kan je mogelijk last hebben van een chronische ontsteking. Chronische ontstekingen zijn mogelijk een symptoom van onderliggende aandoeningen en kan je best laten nakijken door je dokter.