Osteoporose

Wat is osteoporose?

Osteoporose (of botafbraak, botontkalking) komt steeds vaker voor als gevolg van de vergrijzing en ook omdat mensen steeds langer leven. Wat gebeurt er bij botontkalking? De botten worden steeds brozer, voornamelijk de wervels, pols of heup. Het lichaam maakt onvoldoende nieuw botmateriaal aan of het lichaam neemt te veel oud botmateriaal op.

Het komt vooral voor bij vrouwen, maar ook mannen zijn vatbaar. Vrouwen vanaf de menopauze en oudere mannen (vanaf 65 jaar) hebben nood aan meer calcium (van 900 mg per dag naar 1500 mg per dag). Voor de menopauze zijn vrouwen beschermd omdat oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen) beschermen tegen botafbraak.

Het lichaam maakt onvoldoende nieuw botmateriaal aan of het lichaam neemt te veel oud botmateriaal op

Osteoporose kan opgespoord worden aan de hand van een ‘botdensiteitsmeting’, die de dichtheid van het bot meet. De dichtheid geeft het risico op osteoporose weer. Vrouwen vanaf de menopauze of personen met reumatoïde artritis laten best zo’n meting uitvoeren omdat zij een groter risico lopen. Daarnaast zijn er nog een aantal andere risicofactoren die men bij zichzelf kan vaststellen. Door het tijdig op te sporen kan men de kans op breuken verminderen en het ziekteproces gedeeltelijk terugdringen door de levensstijl aan te passen en een behandeling te starten.

Risicofactoren osteoporose

Er zijn een aantal risicofactoren die je bij jezelf kan nagaan:

• Eén van je ouders heeft osteoporose of liep een breuk op na een lichte val. Of één van hen loopt voorovergebogen.
• Je leeftijd: vanaf 40 jaar loop je meer risico.
• Je een breuk hebt opgelopen na een lichte val. Ook vaak vallen kan wijzen op een risico.
• Je meer dan 3 cm bent gekrompen na je 40e.
• Je een BMI (= gewicht in kg delen door lengte x lengte) hebt lager dan 19.
• Je corticosteroïden gebruikt hebt voor meer dan 3 opeenvolgende maanden.
• Je reumatoïde artritis hebt.
• Je schildklier te snel werkt of je bijschildklier overactief is.
• Je regelmatig meer dan twee glazen alcohol per dag drinkt.
• Je rookt (of vroeger gerookt hebt).
• Je minder dan 30 minuten per dag lichamelijk actief bent.
• Je geen melk(producten) of extra calciumsupplementen inneemt.
• Je minder dan 10 minuten per dag buiten doorbrengt of geen vitamine D-supplementen inneemt.

Risicofactoren specifiek voor vrouwen

• Je voor je 45e in de menopauze kwam.
• Je menstruele cyclus ooit gedurende 12 maanden of meer werd onderbroken (niet als gevolg van zwangerschap of menopauze).
• Je eierstokken voor je 50e verwijderd werden (zonder hormonale therapie).

Risicofactoren specifiek voor mannen

Je ooit last had van impotentie, een verminderd libido of andere zaken die kunnen wijzen op te weinig testosteron.

Osteoporose voorkomen

Wat als je weet dat enkele risicofactoren voor jou gelden? Hoe kan je dan het ontstaan van osteoporose vertragen?

• Beweeg voldoende. Touwtjespringen blijkt de beste vorm van beweging om osteoporose te voorkomen.
• Ga dagelijks naar buiten (met hoofd en handen onbedekt).
• Neem voldoende calcium op (uit voeding, eventueel voedingssupplementen)
• Vermijd overmatig alcoholgebruik of te veel koffie.
• Niet roken
• Beperkt stress en spanning in je leven

Voedingssupplementen en osteoporose

Deze kunnen zowel preventief als behandelend gebruikt worden.

Calcium

Deze stof is nodig om botmassa aan te maken. Je moet er voldoende van opnemen (bijvoorbeeld uit zuivelproducten) anders gaat je lichaam calcium uit je botten halen. Al vanaf jonge leeftijd is het aangewezen voldoende botmassa op te bouwen. Wanneer je dit niet uit je voeding kan halen, kan je dit doen aan de hand van calciumtabletten.

Vitamine D3

Deze stof, in combinatie met calcium, zorgt voor sterke beenderen. Teveel vitamine D3 verhoogt het risico op een hartinfarct, wat maakt dat de inname van vitamine D3 toch gecontroleerd dient te gebeuren.

Behandeling osteoporose

Wanneer je toestand niet stabiliseert aan de hand van de preventieve maatregelen en de voedingssupplementen, zijn er geneesmiddelen beschikbaar.

Het zijn bisfosfonaten die momenteel standaard gebruikt worden. Deze moleculen hechten zich aan het botoppervlak en maken cellen die het bot afbreken minder actief. Je kunt ze in tabletvorm of via intraveneus infuus opnemen in je lichaam. Wanneer je de tabletvorm verkiest, sta je er echter zelf voor in om de behandeling correct en tijdig voort te zetten.

Naast therapie met bisfosfonaten is er nog hormoontherapie, behandeling met strontiumranelaat, en monoclonale antibodies. Er zijn ook nog de eerder besproken voedingssupplementen calcium en vitamine D3. Voor raad of advies, stel je vragen dan aan je Viata apotheker.