Salmonella: opgelet voor deze bacterie

Wat is salmonella?

Salmonella is een bacterie die voorkomt in de darmen vele diersoorten. Als mens komen we vooral in contact met de bacterie via onze voeding. Rauw vlees, rauwe eieren, groenten en fruit kunnen allemaal salmonella bevatten. Vooral kippenvlees is berucht voor salmonellabesmettingen, maar de bacterie kan ook in andere soorten vlees voorkomen.

Wanneer we deze voedingsmiddelen eten kunnen we als mens ook besmet raken met de bacterie. Een goede hygiëne bij het bereiden van voedsel helpt om een besmetting te vermijden. Was daarom altijd rauwe groenten voordat je ze eet en zorg dat vlees voldoende gebakken is. 

Symptomen

Een besmetting gaat gepaard met klachten zoals diarree, buikpijn en koorts. Een lichte besmetting veroorzaakt meestal maag- en darmklachten die tussen de 2 en 7 dagen aanhouden. Hoe ziek iemand wordt van een besmetting is afhankelijk van verschillende factoren zoals de soort salmonella en de weerstand van de persoon. 

Bij besmettingen met specifieke varianten zoals salmonella typhi en salmonella paratyphi kunnen hevige klachten optreden. Wanneer deze klachten niet behandeld worden, kan de besmetting dodelijk zijn. Deze besmetting wordt ook wel buiktyfus of paratyfus genoemd.

Risicogroepen

Voornamelijk jonge kinderen (onder de 5 jaar) zwangere vrouwen en oudere mensen lopen meer risico bij een besmetting met de bacterie. Ze worden sneller ziek en lopen bovendien meer risico op uitdroging bij een besmetting. 

Wat te doen bij een salmonellabesmetting 

Een salmonellabesmetting pak je in de meeste gevallen aan door gewoon uit te zieken. Veel rust en voldoende drinken zijn hierbij aangeraden. Wanneer je onvoldoende drinkt, kunnen er uitdrogingsverschijnselen zich voordoen. Let er ook op dat je bij diarree en overgeven veel zouten en suikers verliest. Die moet je ook aanvullen. Drink wat bouillon of sportdrank om je suikers en zouten aan te vullen. Je kunt ook bij de apotheek ORS (Oral Rehydratation Salts) krijgen om zouten en suikers aan te vullen. Dit is een poeder met een mengeling van zouten en druivensuiker dat je in water oplost. 

Wanneer de klachten langer dan drie dagen aanhouden en niet verminderen of wanneer de klachten heel ernstig zijn, kan een medische behandeling nodig zijn. Een arts zal bij een ernstige infectie een antibioticum voorschrijven.  

Kruisbesmetting 

Salmonellabacteriën kunnen zich makkelijk verspreiden en overleven op verschillende oppervlakken en in water. Wanneer mensen besmet raken met salmonella komt dit meestal door kruisbesmetting. Een snijplank waar eerst rauwe kip op gesneden is, kan bacteriën bevatten. Als je dan vervolgens rauwe groenten op diezelfde snijplank snijdt zonder deze eerst af te wassen, kunnen je groenten ook bacteriën bevatten. Hetzelfde geldt voor je handen. Wanneer je rauw vlees aanraakt, kunnen er salmonellabacteriën op je handen terechtkomen. Als je je handen niet wast, kun je ook andere oppervlakken of voedingswaren besmetten. 

Gelukkig neemt het aantal besmettingen met salmonella de laatste jaren af. Dat komt doordat er steeds strengere maatregelen worden genomen in de voedingsindustrie. Kippen worden bijvoorbeeld gevaccineerd tegen de bacterie waardoor er minder vlees met salmonella in de winkelrekken terecht komt. 

Voorzorgsmaatregelen 

Goede hygiëne tijdens het bereiden van voedsel is de belangrijkste voorzorgsmaatregel die je kunt nemen om een besmetting met salmonella tegen te gaan. Let op met rauw vlees en rauwe eieren. Was voldoende je handen en spoel je werkoppervlak in de keuken af als het in contact kwam met rauw vlees.

Met de volgende voorzorgsmaatregelen voorkom je besmettingen met salmonella: 

• Was voldoende je handen tijdens het koken: Voordat je begint met koken, was je eerst de handen. Vervolgens was je ook telkens je handen wanneer je in contact bent gekomen met rauw vlees. 
• Was snijplanken en keukengerei meteen af: Tijdens het koken was je al het keukengerei af dat in contact is gekomen met rauw vlees. Doe dit met je messen, snijplanken en ander keukenmateriaal voordat je er andere voedingsmiddelen mee aanraakt. Afwassen doe je met afwasmiddel en warm water. 
• Snijd nooit groenten en rauw vlees op dezelfde snijplank: groenten en rauw vlees houd je van elkaar gescheiden. 
• Zorg dat je vlees voldoende gaar is: Let vooral op met kippenvlees. Wanneer kip een interne temperatuur van 80 graden Celsius heeft bereikt, is het veilig om te eten. 
• Spoel groenten en fruit met voldoende water vooraleer je ze eet.
• Let op met rauwe eieren: Ook rauwe eieren kunnen bacteriën bevatten. Let dus op met verse mayonaise, mousse of bavarois. Om zeker te zijn dat er geen bacteriën meer over zijn moet het eiwit en eigeel volledig gestold zijn.