Diabetes type 2: symptomen, oorzaken en behandeling

Wat is diabetes type 2?

Het hormoon insuline zorgt er normaal gezien voor dat glucose zich kan verplaatsen van het bloed naar de cellen waar het gebruikt wordt voor energie. Bij personen et diabetes type 2 kunnen de lichaamscellen niet meer goed reageren op insuline. In latere stadia van de aandoening zal het lichaam mogelijk ook niet meer genoeg insuline aanmaken. Onbehandelde diabetes type 2 kan leiden tot chronisch verhoogde bloedsuiker, wat ernstige symptomen en complicaties kan veroorzaken.

Symptomen van diabetes type 2

Wanneer je diabetes type 2 hebt, reageert je lichaam slechter op insuline om glucose naar de cellen te vervoeren. Daardoor zal het lichaam andere bronnen van energie aanspreken in weefsels, spieren en organen. Dit veroorzaakt een kettingreactie die kan leiden tot allerlei symptomen. 
Diabetes type 2 kan zich traag ontwikkelen. De symptomen kunnen dan ook in het begin mild zijn en makkelijker om over het hoofd te zien. Vroege symptomen van diabetes type 2 zijn:

• Constante honger
• Gebrek aan energie
• Vermoeidheid
• Abnormaal veel dorst
• Frequent urineren
• Wazig zicht
• Pijn, tintelingen of gevoelloosheid in handen of voeten

Naarmate de ziekte verergert zullen ook de symptomen ernstiger en gevaarlijker worden. Als je bloedsuiker te hoog is voor een lange tijd, kunnen de complicaties er mogelijk zo uitzien:

• Oogproblemen
• Gevoelloosheid in de ledematen
• Nierziekte
• Tandvleesproblemen
• Hartaanval of beroerte

Oorzaken van diabetes type 2

Insuline is een hormoon dat wordt aangemaakt in de alvleesklier en vrijkomt wanneer je eet. Het zorgt ervoor dat glucose vervoert kan worden van je bloed naar je lichaamscellen waar het dan gebruikt wordt voor energie. Als je diabetes type 2 hebt, raakt je lichaam resistent tegen insuline. Je lichaam kan het hormoon dan niet meer in dezelfde mate gebruiken om de bloedsuiker te reguleren, waardoor je alvleesklier harder zal werken om meer insuline aan te maken. Na verloop van tijd zal dit schade toebrengen aan cellen in de alvleesklier waardoor deze uiteindelijk geen insuline meer kan aanmaken.

Als je te weinig insuline aanmaakt of het lichaam het niet op een efficiënte manier gebruikt, zal glucose zich ophopen in het bloed. Hierdoor is er een tekort aan energie in de lichaamscellen. Het is niet geheel duidelijk wat hiervan de precieze oorzaak is. Het kan mogelijk te maken hebben met het slecht functioneren van cellen in de alvleesklier of het reguleren door de cellen zelf.

Bepaalde aspecten van je levensstijl kunnen diabetes type 2 triggeren, maar je loopt ook meer kans op de aandoening in de volgende gevallen:

• Genetische aanleg, een of meerdere familieleden hebben diabetes type 2
• Aanleg voor obesitas, wat de kans op insuline resistentie en diabetes verhoogt
• Ouder zijn dan 45 jaar

De exacte trigger voor diabetes type 2 is insuline resistentie, maar het is meestal een combinatie van factoren die het risico op insuline resistentie verhogen.

Behandeling voor diabetes type 2

Diabetes type 2 kan onder controle worden gehouden en is sommige gevallen omgekeerd worden. De meeste behandelingen zullen gericht zijn op het in de gaten houden van je bloedsuikerspiegel. Het doel is deze binnen bepaalde grenzen te houden.

Er zijn ook bijkomende veranderingen in levensstijl die je dokter je mogelijk kan adviseren om diabetes type 2 te behandelen, zoals:

• Het eten van vezelrijke voeding en gezonde koolhydraten. Fruit, groenten en volkoren granen kunnen je bloedsuiker stabiel houden
• Op regelmatige tijdstippen eten
• Naar je lichaam luisteren en stoppen met eten wanneer je genoeg hebt
• Je gewicht onder controle houden en je hart gezond houden door verwerkte koolhydraten, zoetigheden en dierlijke vetten te beperken.
• Dagelijks een half uur bewegen om je hart gezond te houden

Je dokter zal uitleggen hoe je de vroege symptomen van een te hoge of te lage bloedsuikerspiegel kunt herkennen en wat je in deze situaties moet doen. Daarnaast kan het helpen om samen met een diëtist te bekijken welke voeding het beste is voor jou om je bloedsuikerspiegel in balans te houden en welke deze balans kunnen verstoren. 

Niet iedereen met diabetes type twee heeft een toediening van insuline nodig. Als dit voor jou het geval is, wil dat zeggen dat je alvleesklier zelf niet genoeg insuline aanmaakt.

Medicatie voor diabetes type 2

In sommige gevallen zijn veranderingen in levensstijl al genoeg om diabetes type 2 onder controle te houden. Als dit niet blijkt te werken, bestaan er ook verschillende soorten medicatie die je kunnen helpen. Voorbeelden zijn:

• Metformine verlaagt de bloedsuiker.
• Sulfonylureumderivaten zorgen ervoor dat het lichaam meer insuline aanmaakt.
• Meglitinide analogen stimuleren de alvleesklier om meer insuline aan te maken.
• Thiazolidinedionen zorgen ervoor dat je lichaam gevoeliger is aan insuline.
• DPP-4-remmers zijn mildere medicamenten die helpen om de bloedsuikerspiegel te verlagen.
• GLP1-agonisten vertragen de vertering en verbeteren de bloedsuiker.
• SGLT2-remmers helpen je nieren om suiker uit je lichaam te filteren via urine.

Elk van deze voorbeelden kan bijwerkingen met zich meebrengen. Het kan dan ook even duren voordat je met je dokter de beste medicatie of combinatie vindt om de diabetes te behandelen. Als je bloeddruk en cholesterol ook niet optimaal zijn, zal je dokter hier mogelijk ook medicatie voor voorschrijven. Als je lichaam te weinig insuline aanmaakt, heb je misschien insuline-injecties nodig. Dit kan een langwerkende injectie zijn die je ‘s nachts toedient of meerdere injecties doorheen de dag.

Dieet voor diabetes type 2

Je voedingspatroon is een belangrijke factor die de gezondheid van je hart en bloedsuikerspiegel bepaalt. Over het algemeen is het aanbevolen dieet of voedingspatroon voor mensen met diabetes 2 een gewoon gezond voedingspatroon. Het kan samengevat worden in de volgende punten:

• Kies voor voeding met veel voedingsstoffen en weinig lege calorieën en zorg voor voldoende variatie.
• Doe aan mindful eten, hou je portiegrootte in de gaten en stop met eten als je genoeg hebt.
• Lees etiketten na om een idee te krijgen hoeveel suiker of koolhydraten in je voeding zit.

Voeding om te beperken of vermijden

Als je diabetes type 2 hebt of wilt voorkomen, zijn er bepaalde voedingsmiddelen en dranken die je best beperkt in de mate van het mogelijke. Voorbeelden zijn:

• Voeding die veel verzadigde of transvetten bevatten, zoals rood vlees en volle zuivelproducten
• Verwerkte vleeswaren zoals hotdogs en salami
• Margarine
• Gebak en wit brood
• Snacks die veel suiker bevatten zoals koekjes
• Gesuikerde dranken zoals frisdrank en bepaalde vruchtensappen

Het kan geen kwaad of deze voedingsmiddelen af en toe te eten, maar praat met je diëtist over mogelijke beperkingen in relatie tot je bloedsuikerwaarden. Sommige mensen moeten hun bloedsuiker beter in de gaten houden na het eten van deze voeding dan andere.

Voeding die je best wel kunt eten

Ook al heb je diabetes type 2, dan hoef je nog niet volledig te stoppen met het eten van koolhydraten. Gezonde koolhydraten kunnen je lichaam voorzien van vezels en energie. Voorbeelden zijn:

• Fruit
• Groenten die geen zetmeel bevatten
• Peulvruchten zoals bonen
• Volkoren granen
• Zoete aardappelen

Ook vetten hoef je niet volledig te laten. Je lichaam heeft immers alle voedingsstoffen nodig, zij het in verschillende hoeveelheden. Het is wel belangrijk dat je de juiste soorten vet kiest. Voorbeelden van voeding die omega-3-vetzuren bevatten, zijn:

• Tonijn
• Sardienen
• Zalm
• Makreel
• Heilbot
• Kabeljauw
• Lijnzaad

Daarnaast kan je ook onverzadigde vetten eten die te vinden zijn in voeding zoals:

• Olijfolie
• Noten
• Avocados

Samen met een diëtist kan je een voedingsplan opstellen met voeding die je zelf lekker vindt en het beste past bij je gezondheidsnoden.

Risicofactoren voor diabetes type 2

Niet alle risicofactoren kan je veranderen, zoals bijvoorbeeld leeftijd en aanleg. Wel zijn er bepaalde aspecten van je levensstijl die de kans op diabetes type 2 verhogen, zoals:

• Overtollig gewicht: door meer vetweefsel te hebben, raken je lichaamscellen meer resistent tegen insuline.
• Veel zitten: regelmatig bewegen kan ervoor zorgen dat je cellen beter reageren op insuline.
• Veel verwerkte voeding eten: deze kant-en-klare snacks en maaltijden bevatten vaak veel suiker en verfijnde koolhydraten.

Verder loop je ook meer risico als je zwangerschapsdiabetes of prediabetes hebt.

Diabetes type 2 is een ziekte die ontstaat wanneer de glucose in het bloed zich ophoopt. Het is een veel voorkomende aandoening die vaak wordt veroorzaakt door bepaalde keuzes in levensstijl. De kans op een diagnose wordt ook verhoogt door factoren zoals aanleg en leeftijd. Diabetes type 2 kan onder controle worden gehouden en soms zelfs worden omgekeerd door veranderingen in levensstijl. Voor ernstigere gevallen bestaat er medicatie. Als bij jou diabetes type 2 wordt vastgesteld, spreek dan met je dokter over een geschikte behandeling.