Voetschimmel symptomen, behandelen en voorkomen

Schimmels zijn er overal. Ze houden van vochtige, warme plaatsen. Als het warmer weer is buiten,je meer gaat zwemmen, je meer zweet in je schoenen, … hebben schimmels meer kans om te groeien. Sommige personen zijn meer vatbaar voor voetschimmel, bijvoorbeeld sporters, diabetespatiënten, patiënten met een verzwakt afweersysteem (vb patiënten met aids of kanker, of mensen die een transplantie ondergaan hebben). Een veel voorkomende vorm van voetschimmel wordt ook wel eens ‘atleetvoet’ of ‘zwemmerseczeem’ genoemd omdat het vaak voorkomt bij sporters (door gebruik van gemeenschappelijke douches, door het dragen van onvoldoende verluchtende sportschoenen). Je kan schimmelinfecties voorkomen door hygiënische maatregelen. Indien je toch een infectie oploopt, zijn er verschillende producten voorhanden. Deze worden verderop besproken.

Wat is voetschimmel?

Een schimmel resulteert niet zomaar in een infectie. Een schimmelinfectie (mycose), of meer specifiek een voetschimmelinfectie (tinea pedis) kan door verschillende factoren in de hand gewerkt worden. Onder andere chemische beschadiging (door veelvuldig gebruik van detergenten of oplosmiddelen), fysische beschadiging (bijvoorbeeld te nauwe schoenen) of uitwendige factoren (vochtigheid en warmte). Er zijn ook nagelschimmelinfecties (onychomycose). Deze verdwijnen niet vanzelf, hetgeen een behandeling noodzakelijk maakt.

Vele schimmels worden door je natuurlijk afweersysteem aangepakt.Regelmatig slaan ze toch toe en brengen ze heel wat ongemakken met zich mee. Gelukkig kan je op verschillende manieren preventief optreden en zo voetschimmel vermijden.

Wat wijst er op voetschimmel?

Hoe weet je of er een voetschimmel aanwezig is? Volgende symptomen kunnen voorkomen:

• Jeuk
• Kloofvorming
• Overmatige huidschilfering (vooral tussen de tenen)
• Huiduitslag (wit-rozig)
• Onaangename geur
• Kalknagels

Hoe ontstaat voetschimmel?

Schimmels verspreiden zich vrij in de natuur en kunnen zich hechten op mensen, dieren, voedsel en planten. Een voetschimmel komt voort uit een schimmel die weet te overleven op de huid van de mens. Wanneer dit soort schimmel zich nestelt op de huid van de voeten, zal het de bovenste laag van de huid, de hoornlaag als voedsel gebruiken. Verder heeft een schimmel het liefst een vochtige en warme omgeving om te overleven. De voeten van de mens zijn een perfecte plaats voor schimmels om te groeien. We dragen allemaal wel eens warme schoenen met te dikke sokken die ervoor zorgen dat de voeten beginnen te zweten. Dit is een perfect klimaat voor schimmels om zich te vestigen. De combinatie van de aanwezigheid van een voedselbron en een warm en vochtig klimaat in de schoenen zorgen ervoor dat voetschimmel kan ontstaan. 

Risicofactoren voor voetschimmel:

• Zweetvoeten
• Slechte hygiëne
• Tropisch klimaat met hoge temperaturen en vochtigheidsgraad 
• Vochtige publieke ruimtes zoals zwembaden, kleedkamers en sauna’s
   

Hoe ziet voetschimmel eruit?

Voetschimmel kun je herkennen aan schilferende huid met kloven tussen de tenen. Verder komen rode jeukende vlekken voor die zich over de hele voet kunnen verspreiden. De schimmelinfectie kan van de voeten ook verder gaan naar de teennagels. Hierdoor ontstaan er schimmelnagels die er verkalkt, geel en brokkelig uitzien.  

Diagnose

Meestal kan een arts op basis van het uitzicht van de voeten een diagnose stellen. Hierbij kijkt een arts naar de schilferende huid en kloven samen met andere factoren die op voetschimmel kunnen wijzen. Voor verder zekerheid te bieden, kan aan de hand van een microscopisch onderzoek ook een diagnose gesteld worden. Bij dit onderzoek wordt er een staal genomen van de huidschilfers om vervolgens de schimmel onder een microscoop te onderzoeken. Een microscopisch onderzoek neemt slechts enkele minuten in beslag.  

Behandeling 

De meeste soorten voetschimmel worden behandeld door middel van een schimmeldodende zalf of crème. Daktarin of nizoral zijn slechts enkele namen van zulke producten. De behandeling met een schimmeldodend middel neemt ongeveer 4 tot 6 weken in beslag. Tijdens deze periode wordt meestal een tweetal keer per dag de zalf aangebracht op de aangetaste zones op de voet. Verder is het ook belangrijk om alle sporen van de schimmel te verwijderen. Op die manier vermijd je dat er schimmelresten blijven voortleven in schoenen en sokken. Om de restanten van de schimmel te doden, kun je gebruik maken van een schimmeldodend poeder of een spray die de schimmel aanpakt. Hiermee vermijd je dat je opnieuw besmet geraakt met de schimmel.

Voor hardnekkige schimmels kan het soms nodig zijn om een kuur te volgen met een schimmeldodend medicijn. Deze behandelmethode duurt langer dan die met zalf en kan tot 3 maanden lang aanhouden. In extreme gevallen kan het zelfs nodig zijn om de behandeling 6 maanden uit te voeren.  

Vloeibare ontsmettende zeep met povidonjood als werkzaam bestanddeel (zoals Isobetadine vloeibare zeep): hiermee begin je. Dit werkt bactericide, virucide, fungicide, en sporicide. Je laat de zeep 5 minuten inwerken op de geinfecteerde zone alvorens af te spoelen (de schuimende zeep is eerst geel-bruin van kleur, je wacht met afspoelen tot ze ontkleurd is). Daarna gebruik je een van de volgende antimycoticumbevattende producten: creme, spraypoeder of los poeder.

Crème: meestal 2x/dag aan te brengen (afhankelijk van het product), gedurende een periode van 4à6 weken.Je wrijft iets ruimer in dan de geinfecteerde zone, en je behandelt 1 week langer nadat je voeten er genezen uitzien. Dit om zeker te zijn dat de schimmel wel degelijk weg is.

Spraypoeder: er zijn sprays op de markt om zowel je voeten als je schoenen in te spuiten. Dit spraypoeder wordt overdag dikwijls op de voeten gebruikt in plaats van de creme.

Poeder in een poederstrooibusje: je kan dit poeder in je schoenen strooien om zo te voorkomen dat de schimmel in je schoenen blijft voortbestaan. Dit poeder bevat hetzelfde antimycoticum als het spraypoeder. Het spraypoeder is makkelijker in het gebruik.

Een schimmelnagel (kalknagel) behandel je met een schimmeldodende lotion. Gedurende een intensieve behandelingsfase (meestal 1 maand) breng je het product dagelijks aan. Vervolgens volgt een beschermingsfase (meestal ongeveer 9 maanden) waarbij je het product 1 x per week aanbrengt. Omdat dit een lange periode van therapietrouw betreft, kan je dit soms beter met in te nemen geneesmiddelen behandelen. Deze zijn op medisch voorschrift.

Geneesmiddelen: er zijn verschillende antimyotica beschikbaar zoals Daktarin. Belangrijk is de dosering en de behandelingsduur correct toe te passen. Vraag raad bij je arts of apotheker (link) omtrent deze producten.

Lees ook eens ons thema over voetverzorging.

Wat kun je zelf doen?

Je kunt zelf redelijk wat maatregelen nemen om het genezingsproces te versnellen. Dat doe je eerstens door voor goede voethygiëne te zorgen. Was je voeten met een kleine hoeveelheid milde zeep. Zorg ervoor dat er geen zeepresten overblijven en dep vervolgens de grondig droog. Voordat je terug sokken en schoenen aandoet, laat je de voeten beter nog even luchten zodat er zeker geen vocht meer overblijft. 
Daarnaast draag je het beste katoenen sokken en schoenen die niet te veel knellen. Ververs je sokken 1 maal per dag en doe de schoenen af en toe uit wanneer je merkt dat de voeten beginnen te zweten. Verder draag je in zwembaden en kleedkamers beter slippers om verdere schimmelinfecties te vermijden.

Er zijn verschillende hygiënische maatregelen die je kan nemen om voetschimmel te voorkomen.

• Spoel en droog je voeten goed af. Wees hier bijzonder aandachtig voor na het zwemmen of na een saunabeurt
• Droog ook goed tussen de tenen.
• Gebruik niet te veel zeep.
• Ververs je sokken elke dag, en kies hierbij voor katoenen sokken.
• Draag schoenen die voldoende lucht doorlaten, bij voorkeur lederen schoenen. Sportschoenen of rubberlaarzen draag je voor zo kort mogelijke periodes.
• Als je schoenen hebt gedragen tijdens een schimmelinfectie, bestrooi je schoenen dan met schimmelwerend poeder of zet ze een nacht in de diepvries.
• Gebruik je eigen handdoek om je af te drogen (bijvoorbeeld na het zwemmen, in de sportzaal), en draag je eigen teenslippers.
• Hou je nagels voldoende kort, maar niet te kort. Knip je teennagels zo recht mogelijk.
• Loop niet blootvoets.
• Wanneer je voeten veel zweten, gebruik dan talkpoeder of een zweetremmende lotion. Er bestaan ook spuit- en strooibussen waarin een antimycoticum onder het poeder gemengd is.
• Kijk de voeten van je familieleden regelmatig na. Schimmels kunnen immers overgedragen worden.
• Thuis reinig je de douche ook best regelmatig met een ontsmettend product.

Vooruitzichten 

Wanneer je voeten genezen zijn, betekent dat niet dat je nooit meer last kunt hebben van voetschimmel. Deze soorten schimmels komen relatief vaak voor en kunnen gemakkelijk opgelopen worden. Let er op dat je voeten hygiënisch zijn en draag slippers in openbare ruimtes zoals zwembaden, kleedkamers en sauna’s. Hiermee verklein je het risico op een nieuwe infectie met voetschimmel.