Wat te doen tegen acné?

In de puberteit krijgt bijna iedereen er wel eens mee te maken, het begint met één puistje en plots heb je er meerdere. Na je tienerjaren gaan die jeugdpuistjes vanzelf weer weg of verschijnt er occasioneel nog eentje. Voor sommigen verloopt het verhaal echter anders. Zij hebben erg veel puistjes, de puisten kunnen vroeger komen en ze gaan na de puberteit ook niet zomaar vanzelf weg. Acné kan een grote impact hebben op de manier waarop iemand zijn leven leidt. Zo wil je misschien liever niet buiten komen, word je aangekeken door mensen... In wat volgt wordt uitgelegd wat acné is, hoe het ontstaat en wat je kan doen tegen puistjes.

Wat is acné?

Acné bestaat in verschillende vormen, waarvan acné vulgaris (of acné juvenilis) de meest gekende vorm is. Dit zijn de typische jeugdpuistjes waar 80% van de jongeren mee te maken krijgt, meestal in een vrij milde vorm.

De huid bevat talloze talgklieren die verbonden zijn aan een haarzakje. De talgklieren bezitten op hun beurt afvoerkanaaltjes. Via die afvoerkanaaltjes wordt talg (huidsmeer) afgevoerd naar de huidporiën. Wanneer de afvoerkanaaltjes van de talgklieren ontsteken of verstoppen, krijg je puistjes en spreekt men van acné. Op bepaalde plaatsen van je lichaam zijn er meer talgklieren aanwezig (gezicht, hals, borst, bovenrug, en bovenarmen), en komt er dus ook meer acné voor. Denk maar aan acné op de rug of aan acné op het voorhoofd, de neus of de kin.

Wanneer de afvoerkanaaltjes van de talgklieren ontsteken of verstoppen spreekt men van acné.

Naast de veelvoorkomende acné vulgaris zijn er enkele ernstigere vormen (bv. acné conglobata : fel ontstoken talgklieren veroorzaken dikke, rode en pijnlijke bobbels, meestal op de rug bij jonge mannen) of enkele vormen die bij specifieke groepen voorkomen (bv. acné neonatorum bij zuigelingen en acné tarda bij vrouwen tussen de 30 en de 40 jaar). Er kan ook acné ontstaan als gevolg van medicatiegebruik of omgevingsfactoren zoals contact met industriële oliën.

Wanneer men spreekt over acné rosacea , gaat het niet over acné, maar over couperose : roodheid die vooral op de neus en wangen voorkomt, en geen witte puistjes of mee-eters geeft. Acné rosacea wordt behandeld met zeer milde rosacea crèmes, terwijl een “acné-behandeling” voornamelijk uit chemische producten bestaat met een agressievere aanpak.

Hoe ontstaat acné?

Waarom de afvoerkanaaltjes ontsteken of verstoppen is te wijten aan een combinatie van verschillende factoren. Om te beginnen is het mannelijke geslachtshormoon testosteron erbij betrokken. Zowel jongens als meisjes bezitten dit hormoon, al is de hoeveelheid kleiner bij het vrouwelijke geslacht. De talgklier zet testosteron om in een stof die de aanmaak van talg stimuleert. Tijdens de puberteit stijgt bij beide geslachten de hoeveelheid van dit hormoon en bijgevolg neemt ook de talgproductie toe. Bij iemand met acné stoot de huid oude huidcellen niet snel genoeg af om plaats te maken voor de nieuwe huidcellen. Zo ontstaat er een ophoping en raken de poriën verstopt. Dit in combinatie met een overmatige productie van talg die niet meer kan worden afgevoerd, leidt tot een verstopping. Dit geeft plaatselijk een huidontsteking.

Er zitten ook bacteriën in de haarzakjes. Deze worden gevoed door talg en produceren irriterende stoffen, weerom leidend tot ontsteking van de huid. Er ontstaan bultjes op de huid, comedonen genaamd. Er zijn gesloten (witte) comedonen, waarbij de talgophoping te zien is als een wit bultje op de huid. Dit kan verder evolueren tot open (zwarte) comedonen wanneer een onderliggend proces (keratinisatie) zich voortzet. Ook onderhuidse puisten zijn mogelijk, en deze kunnen overal voorkomen : zowel puisten op de kin als puisten op de rug zijn mogelijk. Samen met deze puisten , is er meestal last van een vette huid. Dikwijls is er ook sprake van een jeukende huid die gevoelig is.

Wat te doen tegen acné?

Afhankelijk van de ernst van de acné, zijn er verschillende soorten acné behandeling. Om te beginnen besteed je extra aandacht aan enkele hygiënische tips en maak je gebruik van verzorgende en reinigende producten. Wanneer acné al wat hardnekkiger blijkt te zijn, kan je bepaalde geneesmiddelen vrij verkrijgen, andere op voorschrift. Tenslotte is er nog de dermabrasie en de chemische peeling.

Hygiënische tips tegen puistjes:

Acné huidproblemen vragen om een specifieke huidverzorging zodat je weer terug een mooie huid krijgt. Hieronder vind je enkele tips terug tegen puistjes.

• Reinig je huid dagelijks met een speciale lichtzure zeep, zuiverende gel of mousse (gebruik een niet-vette textuur in plaats van een reinigingsmelk). Deze reinigingsproducten verwijderen onzuiverheden en overtollig talg, ze verfrissen de huid, en kunnen een ontsmettende werking hebben. Ze helpen ook om een terugval te voorkomen.
• De dagelijkse reiniging van de acné-huid combineer je best twee keer per week met een zuiverend masker tegen puistjes.
• Een glimmende huid pak je aan met een matterende crème of met een matterende lotion.
• Wanneer je last hebt van verwijde poriën , kan je een specifieke niet-vette dagverzorging gebruiken om de poriën samen te trekken.
• De voorkeur gaat uit naar niet-comedogene make-up op waterbasis, vermijd dekkende crèmes.
• Puistjes uitknijpen doe je beter niet. Vermijd ook aan de letsels te krabben om littekens door acné te voorkomen. Immers : acné littekens verwijderen gaat niet zomaar. Mee-eters verwijderen moet je dan ook zeer voorzichtig doen: open (zwarte) comedonen kunnen met een speciale spatel uitgelepeld worden. Meer weten over het verwijderen van littekens van acné? Lees: Acné littekens, hoe pak je dit aan?
• Ontsmet eventuele wondjes met ontsmettingsmiddel.
• Vermijd zonnen, indien onvermijdbaar gebruik dan een zonnecrème met hoge beschermingsfactor.
• In tegenstelling tot wat beweerd wordt, heeft voeding géén invloed op acné. De enige link tussen voeding en acné wordt gevonden in het feit dat vette voeding poriën van buitenaf kan verstoppen, dus door het vet dat op je gezicht (bv. rond je mond) blijft zitten.
• Ook bestaan er voedingssupplementen zoals biergist om tegen acné in te nemen.

Geneesmiddelen bij acné (uitwendig)

Als hygiënische maatregelen en reinigende en zuiverende producten onvoldoende resultaat leveren, kan je beroep doen op geneesmiddelen. Deze producten werken omdat ze inwerken op de talgproductie, de microflora en/of de ontsteking. Benzoylperoxide is zo’n werkzaam bestanddeel.  Deze stof helpt de talgkanaaltjes weer te openen. Het kan gecombineerd worden met een ontsmettingsproduct en ook een lokaal antibioticum. Een antibioticum werkt in op de bacteriën die leiden tot de ontsteking bij acné.

Aandachtspunten bij het gebruik van deze lokale geneesmiddelen

• Breng ze enkel aan op de letsels
• Test het product eerst uit op een andere plaats op het lichaam (bv. de handrug)
• Eén van de werkzame producten (Benzoylperoxide) kan verkleurend werken op kledij, lakens, haren en wenkbrauwen.
• Deze behandeling vraagt tijd! Hou vol en haak niet af wanneer je niet onmiddellijk (bv. na 2-3 weken resultaten ziet). De behandelduur kan oplopen tot wel zes maanden.

Chemische of mechanische peeling tegen puistjes

Bij bepaalde vormen van acné (wanneer je last hebt van meeëters, niet zozeer bij comedonen) kan je beroep doen op een chemische of op een mechanische peeling (microdermabrasie). Zulke behandeling verbetert het afschilferen van de huid waardoor deze egaler wordt.

Crèmes met fruitzuren werken volgens het principe van een chemische peeling.

Microdermabrasie is een mechanische peeling ontwikkeld om de huid te verbeteren. Microdermabrasie wordt ook gebruikt om littekens van acné vlotter te verwijderen.

Geneesmiddelen bij acné (oraal in te nemen)

Wanneer de lokale behandelingen tegen acné niet voldoende zijn, kan je (op voorschrift van je arts) een antibioticum zoals minocycline tegen acné innemen.

Ook ‘de pil’ wordt tegen acné voorgeschreven. Dit helpt tegen hormonale acné bij meisjes.

Wanneer dit alles onvoldoende is om puistjes weg te krijgen, kan de arts een behandeling met isotretinoïne voorschrijven. Dit heeft onder andere als bijwerking dat je een droge huid en gekloven lippen krijgt.

Heb je nog vragen of wens je advies, contacteer dan je Viata apotheker.