De ziekte van Crohn begrijpen

De ziekte van Crohn komt het vaakst voor in de dunne darm en de dikke darm. Het kan elk deel van het maag-darmkanaal aantasten, van de mond tot de anus. Het kan sommige delen van het maag-darmkanaal betreffen en andere delen overslaan.

De ernst van de ziekte van Crohn varieert van licht tot invaliderend. De symptomen variëren en kunnen in de loop van de tijd veranderen. In ernstige gevallen kan de ziekte leiden tot levensbedreigende opflakkeringen en complicaties.

Wat veroorzaakt de ziekte van Crohn?

Het is niet duidelijk wat de ziekte van Crohn veroorzaakt. Wel kunnen de volgende factoren van invloed zijn op of je de ziekte krijgt:

• je immuunsysteem
• je genen
• je omgeving

Tot 20 procent van de mensen met de ziekte van Crohn heeft ook een ouder, kind of broer of zus met de ziekte, volgens de Crohn's & Colitis Foundation.

Volgens een onderzoek uit 2012 kunnen bepaalde factoren de ernst van je symptomen beïnvloeden. Deze omvatten:

• of je rookt
• je leeftijd
• hoe lang je de ziekte al hebt

Mensen met de ziekte van Crohn hebben ook meer kans op darminfecties door bacteriën, virussen, parasieten en schimmels. Dit kan de ernst van de symptomen beïnvloeden en complicaties veroorzaken.

De ziekte van Crohn en de behandelingen daarvan kunnen ook het immuunsysteem aantasten, waardoor dit soort infecties verergert.

Gistinfecties komen vaak voor bij de ziekte van Crohn en kunnen zowel de longen als het darmkanaal aantasten. Het is belangrijk dat deze infecties worden gediagnosticeerd en goed worden behandeld met antischimmelmedicijnen om verdere complicaties te voorkomen.

Symptomen van Crohn

De symptomen van de ziekte van Crohn ontwikkelen zich vaak geleidelijk. Bepaalde symptomen kunnen na verloop van tijd ook verergeren. Hoewel het mogelijk is, komt het zelden voor dat de symptomen zich plotseling en dramatisch ontwikkelen. De vroegste symptomen van de ziekte van Crohn kunnen zijn:

• diarree
• buikkrampen
• bloed in de ontlasting
• koorts
• vermoeidheid
• verlies van eetlust
• gewichtsverlies
• het gevoel dat de darmen niet leeg zijn na de stoelgang
• een frequente behoefte aan stoelgang

Het is soms mogelijk om deze symptomen te verwarren met de symptomen van een andere aandoening, zoals voedselvergiftiging, maagklachten of een allergie. Als deze symptomen aanhouden, moet je naar een arts gaan.

De symptomen kunnen ernstiger worden naarmate de ziekte vordert. Meer lastige symptomen kunnen zijn:

• een perianale fistel, die pijn en drainage veroorzaakt in de buurt van de anus
• zweren die overal van de mond tot de anus kunnen voorkomen
• ontsteking van de gewrichten en de huid
• kortademigheid of verminderd vermogen om te sporten als gevolg van bloedarmoede

Vroegtijdige opsporing en diagnose kan je helpen ernstige complicaties te voorkomen en je in staat stellen vroeg met de behandeling te beginnen.

Diagnose van de ziekte van Crohn

Geen enkel testresultaat is voldoende voor een arts om de diagnose ziekte van Crohn te stellen. Hij zal eerst alle andere mogelijke oorzaken van je symptomen uitsluiten. Het stellen van de diagnose van de ziekte van Crohn is een proces van eliminatie.

Een arts kan verschillende soorten tests gebruiken om een diagnose te stellen:

• Bloedonderzoek kan een arts helpen bij het zoeken naar bepaalde indicatoren van mogelijke problemen, zoals bloedarmoede en ontsteking.
• Met een ontlastingstest kan de arts bloed in het maagdarmkanaal opsporen.
• Een arts kan een endoscopie aanvragen om een beter beeld te krijgen van de binnenkant van het bovenste maagdarmkanaal.
• Een arts kan een colonoscopie voorstellen om de dikke darm te onderzoeken.
• Beeldvormende onderzoeken zoals CT-scans en MRI-scans geven een arts meer details dan een gemiddelde röntgenfoto. Met beide onderzoeken kan de arts specifieke delen van de weefsels en organen zien.
• Een arts zal waarschijnlijk een weefselmonster, of biopsie, laten nemen tijdens een endoscopie of colonoscopie om het weefsel van het darmkanaal van dichterbij te bekijken.

Als een arts alle noodzakelijke onderzoeken heeft uitgevoerd en andere mogelijke oorzaken van de klachten heeft uitgesloten, kan hij of zij concluderen dat je de ziekte van Crohn hebt.

Je arts kan deze tests nog een aantal keer aanvragen om te kijken of er ziek weefsel is en om te bepalen hoe de ziekte zich ontwikkelt.

Behandeling van de ziekte van Crohn

Een genezing voor de ziekte van Crohn is momenteel niet beschikbaar, maar de ziekte kan goed worden beheerd. Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden die de ernst en frequentie van de symptomen kunnen verminderen.

Medicijnen

Er zijn verschillende soorten medicijnen beschikbaar om de ziekte van Crohn te behandelen. Antidiarree- en ontstekingsremmers worden vaak gebruikt. Meer geavanceerde opties zijn onder meer biologische geneesmiddelen, die het immuunsysteem van het lichaam gebruiken om de ziekte te behandelen.

Welke medicijnen, of combinatie van medicijnen, je nodig hebt, hangt af van je symptomen, je ziektegeschiedenis, de ernst van de aandoening, en hoe je op de behandeling reageert.

Anti-inflammatoire geneesmiddelen

De twee belangrijkste soorten ontstekingsremmers die artsen gebruiken om de ziekte van Crohn te behandelen, zijn orale 5-aminosalicylaten en corticosteroïden. Ontstekingsremmers zijn vaak de eerste medicijnen die je neemt voor de behandeling van de ziekte van Crohn.

Je neemt deze medicijnen meestal als je milde symptomen hebt met infrequente ziekteopflakkeringen. Corticosteroïden worden gebruikt bij ernstiger symptomen, maar mogen slechts korte tijd worden ingenomen.

Immunomodulatoren

Een overactief immuunsysteem veroorzaakt de ontsteking die leidt tot de symptomen van de ziekte van Crohn. Geneesmiddelen die het immuunsysteem beïnvloeden, immunomodulatoren genoemd, kunnen de ontstekingsreactie verminderen en de reactie van het immuunsysteem beperken.

Antibiotica

Sommige artsen geloven dat antibiotica kunnen helpen sommige symptomen van de ziekte van Crohn en sommige van de mogelijke triggers ervan te verminderen.

Zo kunnen antibiotica de drainage verminderen en fistels genezen, dat zijn abnormale verbindingen tussen weefsels die door de ziekte van Crohn kunnen ontstaan. Antibiotica kunnen ook alle vreemde of "slechte" bacteriën in uw darmen doden die kunnen bijdragen aan ontstekingen en infecties.

Biologische therapieën

Als je een ernstige vorm van de ziekte van Crohn hebt, kan een arts een aantal biologische therapieën proberen om de ontsteking en de complicaties die de ziekte kan veroorzaken, te behandelen. Biologische geneesmiddelen kunnen specifieke eiwitten blokkeren die ontstekingen kunnen veroorzaken.

Dieetveranderingen

Voedsel veroorzaakt de ziekte van Crohn niet, maar kan wel opflakkeringen van de ziekte uitlokken.

Na de diagnose van de ziekte van Crohn zal een arts je waarschijnlijk voorstellen een afspraak te maken met een diëtist. Een voedingsdeskundige zal je helpen begrijpen hoe voeding de symptomen kan beïnvloeden en welke veranderingen in je dieet kunnen helpen.

In het begin kan hij of zij vragen om een voedseldagboek bij te houden. Dit eetdagboek beschrijft wat je hebt gegeten en hoe je je daarbij voelde.

Aan de hand van deze informatie zal de arts je helpen om eetrichtlijnen op te stellen. Deze veranderingen in je eetgewoonten moeten je helpen meer voedingsstoffen op te nemen uit het voedsel dat je eet, terwijl je ook eventuele negatieve bijwerkingen die het voedsel veroorzaakt beperkt. Lees verder voor meer informatie over dieet in het volgende gedeelte.

Chirurgie

Als minder invasieve behandelingen en veranderingen in levensstijl de symptomen niet verbeteren, kan een operatie noodzakelijk zijn. Uiteindelijk zal ongeveer 75 procent van de mensen met de ziekte van Crohn op een moment in hun leven een operatie nodig hebben, volgens de Crohn's & Colitis Foundation.

Sommige operaties voor de ziekte van Crohn bestaan uit het verwijderen van beschadigde delen van het spijsverteringskanaal en het weer aan elkaar koppelen van de gezonde delen. Andere procedures herstellen beschadigd weefsel, behandelen littekenweefsel of behandelen diepe infecties.

Dieet voor de ziekte van Crohn

Een dieetplan dat werkt voor de ene persoon met de ziekte van Crohn werkt misschien niet voor de andere. Dit komt omdat de ziekte bij verschillende mensen verschillende delen van het maagdarmkanaal kan aantasten.

Het is belangrijk om uit te zoeken wat voor jou het beste werkt. Dit kun je doen door de symptomen in de gaten te houden wanneer je bepaalde voedingsmiddelen aan je dieet toevoegt of juist verwijdert. Veranderingen in levensstijl en dieet kunnen je helpen de terugkerende symptomen te verminderen en de ernst ervan te verminderen.

Mogelijk moet je:

Je vezelinname aanpassen

Sommige mensen hebben een vezel- en eiwitrijk dieet nodig. Bij anderen kan de aanwezigheid van extra voedselresten van vezelrijke voedingsmiddelen, zoals fruit en groenten, het maag-darmkanaal verergeren. Als dit het geval is, moet je misschien overschakelen op een dieet met weinig voedselresten.

Je vetinname beperken

De ziekte van Crohn kan het vermogen van het lichaam om vet af te breken en op te nemen verstoren. Dit overtollige vet gaat van de dunne darm naar de dikke darm, wat diarree kan veroorzaken.

Je zuivelinname beperken

Vroeger had je misschien geen lactose-intolerantie, maar je lichaam kan problemen krijgen met het verteren van sommige zuivelproducten als je de ziekte van Crohn hebt. Het consumeren van zuivel kan bij sommige mensen leiden tot een maagklachten, buikkrampen en diarree.

Drink water

De ziekte van Crohn kan het vermogen van je lichaam aantasten om water uit je spijsverteringskanaal op te nemen. Dit kan leiden tot uitdroging. Het risico op uitdroging is vooral groot als je diarree of bloedingen hebt.

Overweeg alternatieve bronnen van vitaminen en mineralen

De ziekte van Crohn kan het vermogen van de darmen aantasten om andere voedingsstoffen uit uw voedsel goed op te nemen. Het eten van voedsel met veel voedingsstoffen kan dan onvoldoende zijn. Praat met een arts over het nemen van multivitaminen om uit te vinden of dit goed voor je is.

Werk samen met je arts om uit te vinden wat het beste bij je behoeften past. Hij/zij kan je doorverwijzen naar een voedingsdeskundige. Samen kun je dieetbeperkingen vaststellen en richtlijnen opstellen voor een goed uitgebalanceerd dieet.

Natuurlijke behandelingen voor de ziekte van Crohn

Veel mensen gebruiken complementaire en alternatieve geneeskunde voor verschillende aandoeningen en ziekten, waaronder de ziekte van Crohn. Deze geneesmiddelen zijn niet zltijd goedgekeurd voor behandeling, maar veel mensen gebruiken ze als aanvulling op de reguliere medicijnen.

Praat met een arts als je geïnteresseerd bent in het proberen van een van deze behandelingen naast je huidige kuur.

Populaire alternatieve behandelingen voor de ziekte van Crohn zijn onder meer de volgende:

• Probiotica. Dit zijn levende bacteriën die je kunnen helpen de goede bacteriën in je darmkanaal te vervangen en opnieuw op te bouwen. Probiotica kunnen ook helpen voorkomen dat micro-organismen het natuurlijke evenwicht van je darmen verstoren en een opflakkering van de ziekte van Crohn veroorzaken.
• Prebiotica. Dit zijn potentieel heilzame stoffen die in planten voorkomen, zoals asperges, bananen, artisjokken en prei, die de goede bacteriën in je darmen helpen voeden en hun aantal helpen verhogen. Prebiotica zijn ook in supplementvorm te koop.
• Visolie. Visolie is rijk aan omega-3's. Volgens een onderzoek uit 2017 is er onderzoek gaande naar de mogelijke behandeling ervan bij de ziekte van Crohn. Vette vis zoals zalm en makreel zijn rijk aan omega-3's. Je kunt ook visoliesupplementen proberen.
• Supplementen. Veel mensen geloven dat bepaalde kruiden, vitaminen en mineralen de symptomen van verschillende ziekten verlichten, waaronder de ontsteking die met de ziekte van Crohn gepaard gaat. Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar welke supplementen heilzaam kunnen zijn.

Aloë vera. Men gelooft dat de aloë vera plant ontstekingsremmende eigenschappen heeft. Omdat ontsteking een van de belangrijkste componenten is van de ziekte van Crohn, gebruiken mensen het vaak als een natuurlijke ontstekingsremmer. Er is momenteel echter geen onderzoek dat suggereert dat aloë vera helpt bij de ziekte van Crohn.

• Acupunctuur. Hierbij worden naalden strategisch in de huid gestoken om verschillende punten op het lichaam te stimuleren. Een theorie is dat acupunctuur ervoor kan zorgen dat de hersenen endorfine vrijgeven, chemische stoffen die pijn blokkeren en het immuunsysteem versterken.
• Uit een onderzoek uit 2014 bleek dat acupunctuur, gecombineerd met moxibustie - een vorm van traditionele Chinese geneeskunde waarbij gedroogde geneeskrachtige kruiden op of bij de huid worden gebrand - de symptomen van de ziekte van Crohn verbetert. Mensen met actieve ziekte van Crohn rapporteerden minder buikpijn, diarree en ontstekingen na het krijgen van acupunctuur.

Vertel je arts als je complementaire alternatieve behandelingen of vrij verkrijgbare medicijnen gebruikt. Sommige van deze stoffen kunnen de efficiëntie van medicijnen of andere behandelingen beïnvloeden. In sommige gevallen kan een interactie of bijwerking gevaarlijk zijn, zelfs levensbedreigend.

Operatie voor de ziekte van Crohn

Chirurgie voor de ziekte van Crohn wordt beschouwd als een laatste redmiddel, maar driekwart van de mensen met deze ziekte van Crohn zal uiteindelijk een soort operatie nodig hebben om de symptomen of complicaties te verlichten.

Als medicijnen niet meer werken of de bijwerkingen te ernstig zijn geworden om te behandelen, kan een arts een van de volgende operaties overwegen.

• Strictuurplastiek maakt de darmen breder en korter in een poging om de effecten van littekenvorming of beschadiging van het weefsel te verminderen.
• Tijdens een darmresectie worden delen van de beschadigde darm verwijderd. Gezonde darm wordt aan elkaar gehecht om de darmen te hervormen.
• Een stoma creëert een gat waardoor het lichaam afval kan verwijderen. Deze worden meestal uitgevoerd wanneer een deel van de dunne of dikke darm is verwijderd. Ze kunnen permanent of tijdelijk zijn als de arts de darmen tijd wil geven om te genezen.
• Een colectomie verwijdert delen van de dikke darm die ziek of beschadigd zijn.
• Een proctocolectomie is een operatie waarbij de dikke darm en het rectum worden verwijderd. Als je deze operatie ondergaat, moet je ook een colostomie ondergaan (een gat in de dikke darm om het afval te kunnen verwijderen).

Een operatie aan de ziekte van Crohn helpt de symptomen te verlichten, maar is niet zonder risico's.

Wat zijn de variaties van de ziekte van Crohn?

Er zijn zes varianten van de ziekte van Crohn, alle gebaseerd op de plaats. Dit zijn:

• Gastroduodenaal De ziekte van Crohn tast vooral je maag en de twaalfvingerige darm aan, dat is het eerste deel van je dunne darm. Ongeveer 5 procent van de mensen met de ziekte van Crohn heeft dit type.
• Jejunoileïtis treedt op in het tweede deel van je darm, het jejunum genoemd. Net als gastroduodenale Crohn komt deze variant minder vaak voor.
• Ileitis is een ontsteking in het laatste deel van de dunne darm, of ileum. Ongeveer 30 procent van de mensen met de ziekte van Crohn is op deze plaats aangedaan.
• Ileocolitis tast het ileum en de dikke darm aan en is de meest voorkomende variant van de ziekte van Crohn. Ongeveer 50 procent van de mensen met de ziekte van Crohn heeft deze variant.
• Colitis Crohn komt voor bij ongeveer 20 procent van de mensen met de ziekte van Crohn. Het tast alleen de dikke darm aan. Zowel colitis ulcerosa als colitis Crohn hebben alleen invloed op de dikke darm, maar colitis Crohn kan ook diepere lagen van het darmslijmvlies aantasten.
• De ziekte van Perianal treft ongeveer 30 procent van de mensen met de ziekte van Crohn. Deze variant gaat vaak gepaard met fistels, of abnormale verbindingen tussen weefsels, diepe weefselinfecties, alsook zweren en zweren op de buitenste huid rond de anus.

Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa (UC) zijn twee soorten inflammatoire darmziektes. Ze hebben veel dezelfde kenmerken. Je kunt ze met elkaar verwarren.

Ze hebben de volgende kenmerken gemeen:

• De eerste tekenen en symptomen van zowel de ziekte van Crohn als UC zijn zeer vergelijkbaar. Het kan gaan om diarree, buikpijn en -krampen, rectale bloedingen, gewichtsverlies en vermoeidheid.
• Zowel UC als de ziekte van Crohn komen vaker voor bij mensen tussen de 15 en 35 jaar en bij mensen met een familiegeschiedenis van een van beide soorten inflammatoire darmziektes.
• In het algemeen treffen inflammatoire darmziektes mannen en vrouwen in gelijke mate, maar dit kan variëren afhankelijk van de leeftijd.
• Ondanks tientallen jaren onderzoek weten wetenschappers nog steeds niet wat de oorzaak van beide ziekten is. In beide gevallen is een overactief immuunsysteem een waarschijnlijke boosdoener, maar waarschijnlijk spelen ook andere factoren een rol.

Hier is hoe ze verschillen:

• UC tast alleen de dikke darm aan. De ziekte van Crohn kan elk deel van het maag-darmkanaal aantasten, van de mond tot de anus.
• UC tast alleen de buitenste laag weefsel aan die de dikke darm bekleedt, het slijmvlies. De ziekte van Crohn kan alle lagen van uw darmweefsel aantasten, van oppervlakkig tot diep.

UC is slechts één soort ontsteking van de dikke darm. Er bestaan verschillende andere soorten colitis. Niet alle vormen van colitis veroorzaken dezelfde soort darmontsteking en schade als UC.

Ziekte van Crohn bij kinderen

De meeste mensen met de ziekte van Crohn worden gediagnosticeerd in hun twintiger en dertiger jaren, maar inflammatoire darmziektes kunnen ook bij kinderen ontstaan.

De ziekte van Crohn die alleen de dikke darm betreft, komt vaak voor bij kinderen en adolescenten. Dat betekent dat het moeilijk is om onderscheid te maken tussen Crohn en UC, totdat het kind andere symptomen begint te vertonen.

Een goede behandeling van de ziekte van Crohn bij kinderen is belangrijk omdat onbehandelde ziekte van Crohn kan leiden tot groeiachterstand en verzwakte botten. Het kan in deze levensfase ook veel emotioneel leed veroorzaken. Behandelingen omvatten:

• antibiotica
• aminosalicylaten
• biologische geneesmiddelen
• immunomodulatoren
• steroïden
• dieetveranderingen

Medicijnen tegen de ziekte van Crohn kunnen bij kinderen belangrijke bijwerkingen hebben. Het is van vitaal belang dat je nauw samenwerkt met de arts van je kind om de juiste oplossingen te vinden.