Alles wat je moet weten over zonnebrandmiddelen

Soorten zonnebrandmiddelen

Zonnebrandmiddelen zijn te verkrijgen in verschillende vormen. Zo zijn er crèmes, lotions, sprays en sticks, lippenstiften met een zonnefilter. Welke soort je gebruikt maakt niet zoveel uit; ze beschermen allemaal evengoed. Kies dus een vorm die je zelf makkelijk vindt om aan te brengen en aangenaam voelt op je huid. 

Let wel op met zonnebrandsprays. Deze kunnen deeltjes bevatten die schadelijk zijn wanneer je ze inademt. Vermijd ook middelen die heel snel je huid intrekken, want misschien bieden deze niet voldoende bescherming.

Welke beschermingsfactor heb ik nodig?

Je hebt meestal keuze uit SPF 15, 30 en 50. Die cijfers geven aan hoe veel beter je beschermd bent in vergelijking met wanneer je geen zonnebrandmiddel gebruikt. Wat is nu het beste? Dat hangt af van je huidtype, de zonkracht en de manier waarop je het zonnebrandmiddel aanbrengt.

In de eerste plaats bepaalt je huidtype hoeveel bescherming je nodig hebt. Mensen met een lichte huid, blauwe ogen en blonde haren verbranden veel sneller dan mensen met een donkere huid. Mensen met een blanke tot licht getinte huid kunnen op een gewone dag SPF 30 gebruiken, maar hebben SPF 50 nodig op een zonnige dag. Mensen met een donkere huid die zelden verbranden, kunnen gewoon SPF 30 gebruiken. 

De zonkracht of uv-index duidt aan hoeveel uv-stralen de aarde bereiken. In België en Nederland varieert de zonkracht van 0 tot 10. In landen dichter bij de evenaar of in de bergen kan de zonkracht 15 of meer zijn. Wanneer de uv-index een waarde van 7 tot 10 haalt, zal je snel verbranden en bescherm je je dus best zo goed mogelijk. Onthoud hierbij dat je de zonkracht niet kan afleiden uit de temperatuur. Ook op minder warme dagen kan de uv-index dus best hoog liggen. Check dus het weerbericht om te bepalen welke factor je moet smeren.

Ten slotte is het heel belangrijk dat je het zonnebrandmiddel correct aanbrengt. De SPF-eenheid gaat er immers van uit dat je je om de twee uur opnieuw insmeert. Als je dit niet doet, ben je dus na twee uur niet meer voldoende beschermd tegen de zon. Zonnebrandmiddelen die beweren dat je ze een keer per dag moet aanbrengen, zijn dus niet betrouwbaar! Het is ook de bedoeling dat je je 30 minuten voor je naar buiten gaat, insmeert met een voldoende dikke laag. Zo heeft het product genoeg tijd om in je huid te trekken. Om te weten hoeveel product je moet gebruiken, kan je je houden aan de richtlijn van 7 eetlepels: 1 voor gezicht en hals, 2 voor de armen, 1 voor het bovenlichaam, 2 voor de benen en 1 voor de rug. 

Minerale of chemische uv-filter?

Er bestaan twee soorten uv-filters: minerale en chemische. Sommige zonnebrandmiddelen bevatten één van de twee, maar ze worden ook vaak gecombineerd in één product. Ze beschermen je huid allebei even goed, maar ze werken gewoon op een andere manier. Hieronder leggen we je de verschillen uit tussen de twee en waarom je één van de twee zou verkiezen.

Zonnebrandmiddelen met een minerale filter zoals zinkoxide of titaniumdioxide werken als een fysiek schild. Ze weerkaatsen de zonnestralen voor ze je huid kunnen binnendringen. Het voordeel van producten met dit soort filter is dat ze erg geschikt zijn voor een gevoelige huid en kinderen omdat ze minder kans hebben om de huid te irriteren. Een nadeel is wel dat ze vaak een witte waas achterlaten op de huid omdat ze niet goed in de huid intrekken. Via nieuwe technologieën zoals nanodeeltjes wordt dit probleem verholpen, maar het is nog niet duidelijk of deze schadelijk zijn voor de gezondheid. Probeer zeker sprays te vermijden die nanodeeltjes bevatten, want deze zijn mogelijk kankerverwekkend bij het inademen.

Chemische filters beschermen je huid door UVA- en UVB-stralen te neutraliseren wanneer ze je huid binnendringen. Daarom moet je zonnebrandmiddelen 30 minuten op voorhand aanbrengen voor ze beginnen te werken, zodat je in je huid kunnen trekken. Het nadeel van chemische filters is dat ze meer kans hebben om huidirritaties en allergische reacties te veroorzaken. Ook bij dit type zonnebrandmiddelen is er twijfel of ze veilig zijn, omdat ze mogelijk in de bloedbaan terechtkomen en je hormonen kunnen verstoren. Hieronder vind je een overzicht van chemische filters en hun mogelijke risico’s:

Geen risico  

Terephthalylidene Dicamphor Sulfonic Acid (Mexoryl SX/Ecamsule)    

Mogelijke hormoonverstoring of allergie    

• 2-Ethoxyethyl p-methoxycinnamate  (Cinoxate )
• Benzophenone-3 (Oxybenzone)
• Octocrylene
• Benzophenone-8 (Dioxybenzone)
• Methyl Anthranilate
• 4-Methylbenzylidene Camphor
• Homosalate (Homomenthyl Salicylate)
• P-aminobenzoic acid (PABA)
• Ethylhexyl Methoxycinnamate (Octyl Methoxycinnamate)
• Ethylhexyl Salicylate (Octyl Salicylate)
• Phenylbenzimidazole Sulfonic Acid (Ensuizole)

Mogelijke allergie    

• Polysilicone-15 (Dimethicodiethylbenzalmalonate)
• Butyl Methoxydibenzoylmethane (Avobenzon/Parsol 1789)
• Benzophenone-4 (Sulisobenzone)
• Benzophenone-5    

Onbekende risico’s

• Bis-Ethylhexyloxyphenol Methoxyphenol Triazine (Tinosorb S/Bemotrizinol)
• Drometrizole Trisiloxane (Mexoryl XL)
• Methylene Bis-Benztriazolyl Tetramethylbutylphenol (Tinosorb M)
• Disodium Phenyl Dibenzimidazole Tetrasulfonate
• PEG-25 PABA
• 3-Benzylidene Camphor
• Benzylidene Camphor Sulfonic Acid (Mexoryl SL)
• Camphor Benzalkonium Methosulfate (Mexoryl SO)
• Diethylamino Hydroxybenzoyl Hexyl Benzoate (Benzoic Acid)
• Diethylhexyl Butamido Triazone (Dioctyl Butamido Triazone)
• Ethylhexyl Dimethyl PABA (Octyl Dimethyl PABA)
• Ethylhexyl Triazone (Octyl Triazone)
• Isopentyl-p-Methoxycinnamate (Amiloxate)

Zonnefilters en veiligheid

Hierboven werden al enkele mogelijke gezondheidsrisico’s aangehaald. Verder is het ook belangrijk om te weten dat de uv-filter oxybenzon ter discussie staat, omdat hiervan het meeste schadelijke gevolgen reeds zijn aangetoond, o.a. het binnendringen van de huid, verstoring van hormonen en aantasten van moedermelk.

Er bestaat sinds kort (2019) een nieuwe veiligheidsnorm voor zonnefilters, genaamd GRASE (Generally Recognized as Safe and Effective), die werd geïmplementeerd door de FDA. Tot hiertoe voldoen twee filters aan deze norm: zinkoxide en titaniumoxide, beide minerale filters. Chemische filters staan nog grotendeels ter beoordeling. Twee zijn ondertussen ‘niet-GRASE’ verklaard: PABA en trolamine salicylate.

Als je het op veilig wil spelen, kies je dus best voor een minerale filter of de chemische filter Terephthalylidene Dicamphor Sulfonic Acid (Mexoryl SX/Ecamsule). Daarnaast kan je ook best zonnebrandmiddelen in sprayvorm vermijden. Laat je echter niet afschrikken door mogelijke gezondheidsrisico’s; het is steeds beter voor je gezondheid om wél een zonnebrandmiddel te gebruiken dan niet! Je huid zal er zo beter uitzien, maar je vermijd zo ook langetermijn gevolgen zoals huidkanker.

Schadelijke ingrediënten in zonnebrandmiddelen

We deden eerder al wat uit de doeken over de gezondheidsrisico’s van bepaalde uv-filters, maar er zijn nog een aantal andere ingrediënten waar je voor wil uitkijken. Hieronder vind je een overzicht van stoffen die mogelijk een allergische reactie kunnen uitlokken:

Doorgaans wordt soms gezegd dat antioxidanten (vitamine E, cafeïne en niacinamide) mogelijk ongezond zijn, maar momenteel zijn er nog geen aanwijzingen dat ze mogelijk gezondheidsproblemen teweegbrengen.

Tips om de beste zonnebrand te kiezen

Hieronder vind je 5 tips die de bovenstaande info samenvatten en waarmee je de meest geschikte zonnebrand kunt kiezen. 

• Kies een ‘breedspectrum middel’, want dit beschermt zowel tegen UVA als tegen UVB.
• Kies een middel met minstens SPF 30.
• Kies een middel met een uv-filter dat goed genoeg werkt én veilig is voor je gezondheid.
• Kies een middel dat lang genoeg op je huid blijft zitten.
• Kies een middel dat geen allergenen bevat, zoals parfum, bewaarmiddelen en nanodeeltjes.

Zonnebrandmiddelen en vitamine D

Vitamine D is essentieel voor de stofwisseling van je botten. Een tekort kan leiden tot botontkalking en botbreuken. Je kan een tekort aan vitamine D krijgen door veel binnen te zitten, maar ook door een te hoge factor te smeren. Mensen met een donkere huid lopen meer kans op een tekort. Het is natuurlijk in de eerste plaats belangrijk om je huid tegen de zon te beschermen. Je mag zeker je zonbescherming niet te laten om voldoende vitamine D op te doen. In de wintermaanden kan je bijvoorbeeld ook aanvullen met voedingssuplementen. Check bij je arts in hoeverre dit nodig is.

Bij het kiezen van een geschikt zonnebrandmiddelen zijn er dus verschillende punten waar je op moet letten. Denk bijvoorbeeld eens na of je liever een crème, een lotion of een stick gebruikt. Daarnaast heb je ook keuze uit verschillende SPF. Dit hangt af van je huidtype. Verder overweeg je ook best eens de voor- en nadelen van minerale en chemische filters. Ten slotte vermijd je beter zonnebrandmiddelen met geurstoffen en bewaarmiddelen om allergische reacties te vermijden.